Hauerwas (1940) is hoogleraar theologische ethiek aan Duke Divinity School in Durham (North Carolina). Hij komt uit een methodistisch milieu met piëtistische trekken. Hij is niet wars van geloofservaring, maar verbindt deze met de samenleving en de praktijk van alledag.De kerk is voor Hauerwas een alternatieve politieke en morele gemeenschap. Zij moet niet naar een andere maatschappij streven, zij ís een alternatieve gemeenschap. Zij dient in navolging getuige te zijn van Christus. „De kerk is een politiek instituut dat mensen oproept om een alternatief te zijn voor de wereld. Dat is waar het kruis over gaat.”

De inleiders van de bundel, Herman Paul en Bart Wallet, zien de spits van Hauerwas gericht op een christelijke levensstijl in een seculiere omgeving. Zij zien in hem een poging om de vastgeroeste tegenstelling tussen ”evangelicals” en ”liberals” te overstijgen. Hauerwas kan volgens hen helpen om de kloof tussen de academische theologie en het verlangen van doorsneekerkleden naar groei in hun geloofsleven te overbruggen. De kerk als morele gemeenschap is vooral actueel in deze tijd na de ontzuiling, aldus de inleiders.

Praktisch

Hauerwas’ theologie is praktisch van aard. „Christen-zijn is een manier van leven”, zegt hij eenvoudig. „Het Evangelie betekent niets tenzij het geleefd kan worden en gestalte kan krijgen in het leven van mensen.” Theologen moeten de praktijk van het christelijk geloof verhelderen. Hauerwas legt de nadruk op het verhaal (”narrative”). Geloof is niet zozeer een zaak van beweringen of ervaringen, maar van een geleefd verhaal.

Dat gaat echter nooit zonder de kerk. In de kerk wordt namelijk het verhaal verteld, en wel in trouw aan de Schrift. „De Schrift is het middel waarmee de kerk voortdurend haar eigen geheugen test.” Maar de kerk is niet het Koninkrijk zelf, zij is de voorsmaak ervan. De kerk helpt de wereld om te begrijpen wat het betekent wereld te zijn, namelijk Gods wereld, Gods goede schepping, zoals die bedoeld was. Kerk en wereld zijn „reisgenoten die elkaar nodig hebben om te overleven, terwijl ze beide toch voortdurend proberen zonder de ander te overleven.”

Hauerwas kwam gaandeweg, onder invloed van de mennonitische theoloog John Howard Yoder, tot pacifistische opvattingen. Geweldloosheid behoort zijns inziens vanaf de vroegchristelijke kerk tot het hart van de kerk. Dat standpunt verdedigde hij ook radicaal na de aanslagen van 2001. Heel scherp: „De oorlog van Bush tegen Irak was moord. Zijn ziel is in gevaar. Christenen moeten Bush vertellen dat hij zich moet bekeren.” De ”war on terror” is gericht op vrijheid, maar dat is primair de vrijheid om te shoppen. „Het feit dat we in staat zijn om een oorlog te voeren, en het ook doen, is een morele noodzaak voor een natie van consumenten.” „Christenen zijn niet geroepen om helden of shoppers te zijn. We zijn geroepen om heilig te zijn.”

Erg beducht is hij ervoor om als christenen macht en invloed te winnen in de samenleving. Hij keert zich tegen het gebed op openbare scholen, bang voor „constantinisme” (beïnvloeding van de staat door de kerk) en het ontwikkelen van het christelijk geloof tot een ”civil religion”.

Hij staat kritisch ten opzichte van het proabortusstandpunt, maar wil ook niets weten van de heiligheid van het leven: er zijn zaken in het leven die het leven soms ondergeschikt maken. Leven is wel een geschenk van een genadig God, maar dat is iets anders dan dat het heilig is. De kerk moet ook niet lobbyen tegen een abortuswet, maar doet er wel goed aan kinderen te verwelkomen die in de samenleving niet gewenst zijn.

Dopers

Hauerwas’ radicaliteit heeft iets dopers, al geeft de verbinding met de samenleving de vroomheid handen en voeten. Prof. dr. A. van de Beek typeert Hauerwas ergens als een theoloog die gevangenzit binnen de grenzen van de postmoderniteit vanwege zijn afwijzing van elke fundering van de ethiek. De kerk staat ook te los van de wereld.