In de pogingen om zijn kabinet te redden, sprak juist premier Balkenende zelf vorige week enkele keren over schade aan het „aanzien van Nederland” in het buitenland. Zijn partijgenoot Van den Broek denkt dat deze schade wel meevalt. „Denk niet dat de reputatie van Nederland in het buitenland hiermee is aangetast. Er is wel een schram, maar veel meer is het niet.”Daags na de val van het kabinet meldde minister Verhagen fijntjes in een persbericht dat zijn buitenlandse collega’s zich afvragen waarom Nederland „als enige NAVO-lid” Afghanistan verlaat. Met andere woorden: We staan er gekleurd op.

„Je moet natuurlijk wel het hele verhaal vertellen. Als het parlement tegen verlenging van een missie in Uruzgan is, kom je niet veel verder vooruit. Zo werkt een democratie nu eenmaal. Dat weet men in het buitenland ook. Zelfs president Obama weet inmiddels hoe lastig het Congres kan zijn.

Bovendien levert Nederland al vanaf 2002 een bijdrage, waar we in 2006 nog een fikse schep bovenop hebben gedaan. Toen was er al de nodige discussie over, en is ook nadrukkelijk afgesproken dat we de operatie zouden beëindigen. Ik denk dus dat Nederland een behoorlijke prestatie heeft geleverd. Meer dan vergelijkbare landen. Sommige van de 44 deelnemende landen in Afghanistan leveren niet meer dan twee waarnemers. Dat is nogal een verschil.

Het standpunt van de PvdA is natuurlijk geen verrassing voor de politiek. Dat is de laatste jaren niet veranderd. Ook PvdA-fractieleider Hamer heeft dat de afgelopen weken duidelijk naar voren gebracht. De PvdA dacht: Als we dit niet duidelijk uitspreken, denken ze dat met ons alles bespreekbaar is. Uiteindelijk krijg je dan dit.

Het is natuurlijk droevig dat men geen compromis wist te bereiken. Het zou beter zijn als een kabinet in deze moeilijke tijd van crisis kan doorregeren.”

U bent dus nogal mild?

„Ja, moet je luisteren: de situatie is onomkeerbaar. Geen van allen zaten we erop te wachten, maar nu is het gebeurd. Ik heb geen behoefte met modder te gooien naar de PvdA.”

Het verzoek van NAVO-topman Rasmussen moet nu met ”nee” worden beantwoord. Hoe ongebruikelijk is dat?

„Zo’n formeel verzoek komt meestal pas na lang overleg tot stand, dus het gebeurt maar weinig dat zoiets wordt afgewezen. Het lastige hierbij is dat we niet precies weten welke verwachtingen er bij de NAVO zijn gewekt. Ik neem aan dat er wel is gemeld dat er geen garanties waren dat de PvdA verlenging zou steunen. De secretaris-generaal van de NAVO zal zeker teleurgesteld zijn. Maar gedane zaken nemen geen keer.”

Hoe moet het verder met Afghanistan als landen hun mensen terugtrekken?

„Ik neem aan dat de ontwikkelingssamenwerking wel doorgaat. Hoe het in Uruzgan verder moet, weet ik niet. Eén ding is zeker: Nederland zal echt niet de toekomst van Afghanistan bepalen.”

Verbaast de gang van zaken u?

„Uiteindelijk was ik toch wel verrast, ja. Ik wist dat er spanning was, niet alleen over Uruzgan. Maar ik had er toch niet op gerekend dat het in de huidige omstandigheden tot een breuk zou komen. Maar vrijdag zag ik dat dit toch ging gebeuren. Als men na zo veel uren nog niet met een besluit komt, weet je dat het niet meer gaat.”