„Er was bij PvdA geen wil om door te gaan”
Een echte bemiddelaar was de ChristenUnie in dit kabinet; soms meer op de hand van het CDA, soms eensgeestes met de PvdA. Vrijdag lukte het ook Rouvoet niet meer een brug te slaan. „Er was bij PvdA geen wil meer.”
„Zwaar teleurgesteld” noemde CU-leider Rouvoet zich zaterdagmorgen vroeg, toen de val van het kabinet definitief was. Begrijpelijk: teleurstelling is altijd des te zwaarder naarmate iemand zich sterker heeft ingespannen.Dat de ChristenUnie tot het uiterste is gegaan om de coalitie van CDA, PvdA en CU overeind te houden, staat voor Rouvoet als een paal boven water. „Wij hebben ons tot het laatst toe ingezet. Mijn collega Van Middelkoop heeft vrijdag nog een optie op tafel gelegd die werkelijk een begaanbare weg leek. Let wel: wij begrepen heel goed dat het voor de PvdA van het grootste belang was dat we een oplossing en een formulering vonden waarmee zij haar kiezers tegemoet kon treden.”
Zo’n optie wás er ook, benadrukt de vicepremier zaterdagmiddag in een nabeschouwing. „Buiten Uruzgan, welteverstaan. Natuurlijk, dat idee moest nog preciezer worden uitgewerkt. We vroegen de PvdA ook niet zich daar nu al aan te binden. De enige vraag was: geven we onszelf nog een week deze optie nader te onderzoeken en uit te werken? Maar zelfs dat was voor de PvdA een brug te ver.”
Het is de schuld van de PvdA?
„Die woorden gebruik ik nu even niet. Wat mij wel zwaar op de maag ligt, is dat Bos de coalitie afgelopen woensdag op oneigenlijke wijze onder druk zette door een min of meer ononderhandelbare eis via een publieke uitlating op tafel te leggen. Stel nu eens dat ík in de media had gezegd: het kindgebonden budget moet uitgezonderd worden van de komende bezuinigingsrondes. En ik zou vervolgens geëist hebben dat het kabinet dit stante pede overnam. Dat kan natuurlijk niet.”
Dat was het begin van het einde?
„Er was zeker nog een uitweg mogelijk. Aan het begin van de vrijdag leek de wil nog bij iedereen aanwezig om eruit te komen. Maar in de loop van de dag zag je bij Bos de berusting toe slaan. Hij leek er klaar mee te zijn. Daardoor werd het vinden van een oplossing steeds minder reëel. Niet omdat die oplossing niet bestond. Maar omdat er onvoldoende vertrouwen bleek te bestaan om met elkaar verder te kunnen.”
CDA en ChristenUnie vertrouwen elkaar nog wel. Ze missen straks echter zes ministers en zes staatssecretarissen. Moet het te vormen rompkabinet met extra bewindslieden worden aangevuld? Minister Slob van OCW bijvoorbeeld?
„Dat zijn vragen die wel aan de orde moeten komen. Je moet per slot van rekening voldoende mensen overhouden om alle taken in het kabinet op fatsoenlijke wijze te kunnen vervullen. Dat er in dit soort situaties mensen bijgevraagd worden, is in het verleden ook wel gebeurd. Zo traden tot het rompkabinet Balkenende III de VVD’er Winsemius en de CDA’er Hirsch Ballin toe. Het is dus niet vreemd over zulke opties na te denken.”