Dat het loeispannend was, besefte iedereen die maar enig politiek gevoel heeft. Het meningsverschil tussen CDA en PvdA over voortzetting van de vredesmissie in Uruzgan ging naar een climax. Het was buigen of barsten. Dat het er in de beroemde Trêveszaal, waar het kabinet elke vrijdag pleegt de vergaderen, heet aan toeging, kon elk op zijn vingers natellen.Maar… buiten die zaal viel eigenlijk niets waar te nemen noch mee te delen. Het was er bloedsaai. Urenlang waren de enige veranderingen het aankomen of vertrekken van een dienstauto, het arriveren of weer heengaan van een voorlichter, een gordijn dat werd dichtgetrokken of weer geopend.

En, opvallend genoeg, gelekt werd er niet. Dit keer geen twitterende minister Verhagen, geen spinnende politiek assistenten die de naar nieuws hongerende journalisten een kluifje toewierpen. Geen nieuws, totaal geen nieuws.

Het was bijna gênant om te zien hoe gedurende die lange, lange dag zelfs de best ingevoerde journalisten het volk niets anders voor wisten te houden dan: „De kabinetsvergadering schijnt weer even geschorst te zijn.” Zelfs tot vier uur ’s nacht toe was de hoogste journalistiek wijsheid: het kan vriezen, het kan dooien.

Ausdauer
Wat gedurende die dag verder opviel, was het ongelooflijke uithoudingsvermogen van politici. Op parlementariërs en Kamerleden mag dan vaak geschimpt worden dat het slapjanussen zijn met ruggen als spagettislierten, op een dag als deze lijken ze over bijna bovenmenselijke kracht te beschikken.

Neem nu premier Balkenende. Dinsdag debatteerde hij van vier uur ’s middags tot drie uur ’s nachts met de Kamer over het rapport van de commissie-Davids. Donderdagavond mocht hij ‘al’ om kwart over twaalf ophouden. Een vroegertje!

En toen kwam die loodzware vrijdag. Eerst overleg met eigen partijtop, daarna een kabinetsvergadering van maar liefst zestien uur. Zou het zo kunnen zijn dat kabinetcrises soms eenvoudigweg ontstaan door het feit dat politici uit slaapgebrek niet helder meer kunnen denken, en dus ook niet ontspannen onderhandelen?

Voor de fractievoorzitters van de oppositie geldt overigens iets vergelijkbaars. En zeg dan niet: zij konden vrijdag overdag een dutje doen of uitgebreid in bad gaan; logisch toch dat zij ’s avond weer zo fris als een hoentje in de actualiteitenprogramma’s verschenen? Want ook Pechtold en Halsema hadden die week twee nachtelijke debatten achter de rug. Toch toonden zij, zoals de Duitsers zeggen, een enorme Ausdauer. Tot in de vroege zaterdagmorgen bleven zij paraat om de pers te woord te staan.

Daarbij hadden zij natuurlijk één groot voordeel boven de ministers en de woordvoerders van de coalitie. Waar de laatsten een dieptepunt beleefden, maakten zij een hoogtepunt mee. Eindelijk verlost van dit, in hun ogen, zo krachteloze kabinet. Eindelijk het startsein voor nieuwe verkiezingen, waarbij diverse oppositiepartijen goed garen hopen te spinnen. Dat gaf hun, ondanks het feit dat ze hun oogleden met luciferstokjes moesten ondersteunen, vleugels.

AdJ

Uiterste noodzaak
Waarom boterde het niet zo tussen CDA en PvdA? De oorzaak lijkt in de parlementaire geschiedenis te liggen. Slechts zelden waren confessioneel-rode coalities succesvol. Het waren vaak kabinetten van persoonlijke vetes en harde politiek strijd.

Historicus Daudt schreef dat toe aan de Nolensdoctrine. De priester-staatsman Nolens, voorman van de Rooms-Katholieke Staatspartij, antwoordde in 1926 op de vraag van de formateur of hij bereid was een regering met de socialisten te vormen: „Alleen bij uiterste noodzaak.” Volgens Daudt hebben confessionelen aan die stelregel altijd willen vasthouden.

De moeizame relatie lijkt vooral in verkiezingscampagnes naar voren te komen. Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2006 wist het CDA PvdA-lijsttrekker Bos vakkundig neer te zetten als „draaikont.” Ook de komende anderhalve week, in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, zullen CDA en PvdA elkaar heel wat harde verwijten maken, zeker nu beide partijen bevrijd zijn van coalitiebanden.

Maar de gemeenteraadscampagne van dit jaar zal nog een vreedzame campagne zijn in vergelijking met die van 1956. Leden van het KVP-campagneteam verspreidden destijds bij het uitgaan van de kerken een cartoon met daarop vier rooms-katholieke gebouwen die in vlammen opgingen en de tekst: „Als de rode haan victorie kraait.” De PvdA sloeg wel terug. Zo zagen deelnemers aan een processie in Heerlen de hele route volhangen met posters van de sociaaldemocratische voorman Drees. Over felle campagnes gesproken.

PJD

Agenda
De Tweede Kamer heeft deze week krokusreces. Dan zijn er in principe geen vergaderingen. Het is wel waarschijnlijk dat de Kamer zal terugkeren van het reces om te debatteren over de val van het kabinet. De Kamerleden hebben deze week toch al geen tijd voor wintersport in verband met de gemeenteraadsverkiezingen van volgende week woensdag. De fractievoorzitters zijn sowieso in Den Haag, want zij moeten ongetwijfeld koningin Beatrix adviseren hoe het nu verder moet met de regering van het land.