De predikant van de hervormde gemeente in Berkel en Rodenrijs sprak dinsdag tijdens een studiedag voor studenten en beginnende predikanten in Leiden. De bijeenkomst was georganiseerd door de Stichting Schrift en Belijden, die verbonden is met de Confessionele Vereniging (CV) in de Protestantse Kerk.Dr. Schenderling, schrijver van het boek ”Beroepsethiek voor pastores”, benoemde een aantal knelsituaties die zich in het ambt van predikant kunnen voordoen. „Moeten predikanten altijd klaarstaan als gemeenteleden een beroep op hen doen? Mag een predikant een rigoureuze scheiding maken tussen werk en privéleven? Is het collegiaal om af te wijken van de vervangingsregeling? Leidt hij een begrafenisdienst van een gemeentelid als hij thuis is in de vakantie?”

Een groot aantal eisen is in de loop van de geschiedenis tot stand gekomen en dus niet absoluut, maakte dr. Schenderling duidelijk. Nieuwe eisen ontstonden, andere verdwenen. „In de tijd van Paulus was de bediening van het Evangelie nog geen beroep met vrijstelling van ander werk. De eis dat predikanten altijd beschikbaar moeten zijn voor pastorale noodgevallen, dateert uit de tijd van Augustinus.”

Het proces van professionalisering, waarbij de eisen voor opleiding en bekwaamheid werden opgeschroefd, is van recente datum, aldus dr. Schenderling. Vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw zijn veel kerken vrijer omgegaan met de levensstijl van predikanten en wordt bijvoorbeeld echtscheiding niet langer gezien als een vergrijp waarop maatregelen moeten volgen.

Mede door de historische ontwikkeling is, aldus dr. Schenderling, een aantal fricties ontstaan rond het ambt. „Het is moeilijk om een scheiding aan te brengen tussen de werk- en de privésfeer. Er bestaat spanning tussen het religieuze ideaal –het bezig zijn met geestelijke zaken– en de dagelijkse praktijk die wordt beheerst door hoge werkdruk, veel vergaderen en conflicten in de gemeente. Het accent op de aanwezigheid en beschikbaarheid van de predikant kan leiden tot een te grote werkbelasting.”

De predikant pleitte voor het stellen van heldere ethische regels. Hij verwees hierbij naar artsen, van wie jaren geleden werd verwacht dat ze dag en nacht klaarstonden voor hun patiënten. Doordat er ethische richtlijnen kwamen, nam de spanning rond hun werk af. „Ethische regels helpen de ambtsdrager bij het uitoefenen van zijn werk en de gemeenteleden bij het structureren en bijstellen van hun verwachtingen”, zei hij. Ze voorkomen onduidelijke situaties en verminderen zo de spanning, aldus dr. Schenderling.

Goede regels zouden kunnen helpen in de situatie van de fictieve ds. De Vries, die drie weken met vakantie is geweest en tijdens de vierde en laatste vakantieweek thuis is. Zijn collega, die hem vervangen heeft, meldt dat een terminaal zieke pastorant dringend naar ds. De Vries gevraagd heeft. Moet ds. De Vries de zieke bezoeken? Dat voorbeeld werd dinsdag in Leiden genoemd.

Ds. B. Weegink, secretaris van Stichting Schrift en Belijden, noemde „moderne orthodoxie” kenmerkend voor de Confessionele Vereniging. „De confessionelen hebben nooit zo hard aan hun profiel gewerkt. Ze voelen zich thuis in de breedte van de kerk. Ze willen graag liturgische ruimte. Vrouwen en mannen zijn welkom in het ambt. Confessionelen hechten niet zozeer aan precieze formuleringen, maar staan voor het getuigenis van de Drie-enige God en de waarheid van het geloof. Verbond en historie zijn van belang voor de kerk. Confessionelen willen de bronnen stromend houden.”

Voorzitter dr. H. Wevers gaf aan dat de stichting het belangrijk vindt om de klassieke vragen in de brede actuele context aan de orde te stellen. Schrift en Belijden gaat daarom werken aan een actuele verklaring van de belijdenisgeschriften, kondigde hij aan. Als mogelijke onderwerpen noemde hij „de vraag wie God is in relatie met het godsbegrip van moslims, vragen rondom schepping en het klimaat en het armoedevraagstuk.” Uitgangspunt vormen met name de Twaalf Artikelen. De stichting hoopt dat in 2011 de eerste brochures zullen verschijnen.