Opinie

Zoek uitweg uit lijden, niet uit leven

Een oude Joodse spreuk luidt: „Tegen uw wil leeft u en tegen uw wil sterft u.” De strekking ervan is dat een mens geen enkele invloed kan uitoefenen op enerzijds zijn geboorte en anderzijds zijn sterven.

10 February 2010 11:19Gewijzigd op 14 November 2020 09:50

Het tweede deel van deze uitspraak is echter niet zo vanzelfsprekend meer. Vanmorgen waren er ruim 7500 steunbetuigingen binnengekomen bij Uit Vrije Wil, een initiatief van een groep Nederlanders die helemaal niet tegen hun wil het sterven willen ondergaan.Een belangrijk doel van deze groep is om minimaal 40.000 handtekeningen bijeen te krijgen, zodat hun voorstel door de Tweede Kamer behandeld wordt. Sinds mei 2006 bestaat dit zogenaamde burgerinitiatief, waarbij willekeurige Nederlanders onderwerpen op de politieke agenda kunnen plaatsen.

Uit Vrije Wil bepleit ouderen het zelfbeschikkingsrecht over het leven te geven. Een oudere die vindt dat het leven genoeg is geweest en waardig wil sterven, moet daar de gelegenheid toe krijgen. Dat kan nu alleen onder begeleiding van een arts en pas wanneer sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden. In de ogen van Uit Vrije Wil leidt die beperking tot schrijnende situaties: mensen die na een periode van ontluistering ten einde raad de hand aan hun eigen leven slaan, soms met gruwelijke gevolgen.

Zelfbeschikking is een wezenlijk beginsel van onze beschaving, zegt de groep. De initiatiefnemers vergeten dan te vermelden dat ze doelen op de ‘beschaving’ die de Franse Revolutie met zich meebracht: geen God en geen meester, maar in plaats daarvan vrijheid, gelijkheid en broederschap.

Toch zouden de voorstanders nog eens in de leer moeten gaan bij de verlichtingsfilosoof Immanuel Kant. Hij was fel gekant tegen zelfdoding: vanuit je zelfbeschikkingsrecht mag je in principe alles beslissen, uitgezonderd de beslissingen die leiden tot teloorgang van je eigen zelfbeschikking.

Met de Bijbel in de hand zijn we snel klaar met de vraag om zelfbeschikking. De mens ontvangt het leven van God en Hij bepaalt ook het einde. Uit Vrije Wil heeft daar blijkbaar geen boodschap aan. Maar daartegenover mag dit argument klinken als een getuigenis: sterven is niet het einde van het leven maar plaatst de mens voor de ontmoeting met God, wat leidt tot een eeuwig wel of eeuwig wee. Dat geeft een heel ander perspectief aan de wens van de stichting om ouderen „waardig en vredig te laten sterven.”

Het initiatief van Uit Vrije Wil is niet minder dan een aanklacht tegen de moderne westerse maatschappij. Waarom willen mensen sterven als ze niet lichamelijk uitzichtloos en ondraaglijk lijden? Kennelijk omdat ze hun bestaan als leeg en zinloos ervaren. Dan is er iets fundamenteel fout in onze samenleving.

De politica Agnes Kant stelde ooit: „Mensen die lijden aan het leven, moeten een uitweg krijgen uit het lijden en niet uit het leven.” Juist christenen moeten die handschoen opnemen. In plaats van toe te geven aan de kille wens tot zelfbeschikking moeten ze zorg, trouw, waardering en barmhartigheid aanbieden. En, nog belangrijker, wijzen op de zinvolheid van een leven als burger in het Koninkrijk van God. Dat ontneemt de dood pas echt z’n prikkel.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer