Voorbij het Woord
De eeuwen door hebben kunstenaars Bijbelverhalen in beeld gebracht. Wie goed kijkt, ziet dat ze zich lang niet altijd aan de letterlijke tekst hielden.
Jan L. de Jong, kunsthistoricus aan de Rijksuniversiteit Groningen, neemt in ”Voorbij het Woord” de lezer bij de hand en laat hem aan de hand van concrete voorbeelden intensief kijken naar kunst. Hij plaatst dit kijken in de religieuze traditie, waarin soms afwerend, maar vaak ook aanmoedigend met beeldende kunst werd omgegaan.De Jong maakt op een toegankelijke manier duidelijk dat veel kunstenaars die zich met de Bijbelse onderwerpen bezighouden bewust de letterlijke grenzen van het Woord overschrijden, maar juist daardoor een diepere betekenis onthullen. Dat is bijvoorbeeld het geval bij ”De presentatie in de tempel” van Ambrogio Lorenzetti uit 1342.
Deze vorm van religieuze kunst is de beeldende equivalent van de preek. Dat maakt ze interessant, maar ook te wantrouwen. Want wie garandeert dat de interpretatie van de kunstenaar juist is? In vroeger tijden bemoeide de kerk zelf zich met de inhoud van de kunst –veel kunstenaars hebben dat ondervonden–, maar sinds de Reformatie heeft de kunst zich ontworsteld aan de bevoogding van kerkelijke instanties.
De verschillende hoofdstukken zijn voorzien van gespreksvragen, waardoor dit boek geschikt is voor gesprekskringen. Een katern met kleurenillustraties completeert het geheel, waarbij de afbeelding van ”My Sweet Lord” van Cosimo Cavallaro beter achterwege had kunnen blijven.
Voorbij het Woord, Jan L. de Jong;uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2009; ISBN 978 90 239 2390 9; 90 blz.; € 9,90.