Appel op christenen
Het klaar-met-levendebat is weer terug op de maatschappelijke agenda. Althans, een intensieve poging om het daar weer op te krijgen, zal, na een eerste aanzet gisteren, de komende week worden ondernomen door de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE).
Het debat draait om mensen bij wie artsen geen ernstige lichamelijke of psychische kwalen kunnen ontdekken, maar die toch hun leven willen beëindigen. Via publiekscampagnes wil de NVVE bereiken dat de mogelijkheid dat derden hen hierbij de helpende hand bieden wettelijk geregeld wordt.In 2002 sneed de Hoge Raad met het bekende Brongersma-arrest artsen de pas af die patiënten die lijden aan het leven hulp bij zelfdoding wilden bieden. Lijden aan het leven zag het hoogste rechtscollege niet als medische diagnose. Het vaststellen van de ernst daarvan behoorde volgens de raad niet tot de competenties van een arts, waardoor deze ook niet kon bepalen of er bij deze mensen medisch gezien grond is voor euthanasie.
Hoewel de euthanasiewet na dit arrest aanzienlijk is verruimd, zijn er in Nederland na 2002 geen nieuwe meldingen geweest van euthanasie op deze groep mensen. Artsen die daar nu toe besluiten en zich daarvoor moeten verantwoorden bij de rechter gaan dus niet op voorhand vrijuit.
Die onzekerheid zal er ook de reden van zijn dat de NVVE het voeren van een publiekscampagne voorlopig prefereert boven het aanspannen van een proefprocedure. Daarmee is overigens niet gezegd dat zo’n campagne maar een onbeduidend middel is. Vaak vergroot de vereniging een of enkele schrijnende situaties, waarmee ze vervolgens de publiciteit zoekt. Zelfdoding wordt daarbij opgevoerd als logische keus, het behulpzaam zijn daarbij als daad van barmhartigheid en naastenliefde. Een dergelijk recept zal volgende week, dit keer rond mensen die hun leven als voltooid beschouwen, opnieuw worden beproefd.
Het NVVE-initiatief zal ongetwijfeld de steun krijgen van klinkende namen uit politieke, culturele en wetenschappelijke hoek, zoals ook tal van prominenten adhesie betuigen met de Stichting Vrijwillig Leven (SVL), die adviezen geeft aan mensen met een doodswens. Mogelijk zullen ze zich aansluiten bij voorstellen die de NVVE eerder heeft geopperd, zoals het openen van een hospice waar sombere, levensmoede bejaarden zich via opgespaarde medicijnen van het leven kunnen beroven. Of pleiten voor georganiseerde lekenhulp bij zelfdoding zoals die onder andere in Zwitserland bestaat.
Orthodoxe christenen zullen zich onder de NVVE-sympathisanten niet bevinden. Dat kan ook niet. Het Bijbels belijden over God als de Schepper en Eigenaar van alle leven verdraagt zich niet met een initiatief dat op het bevorderen of vergemakkelijken van zelfdoding is gericht.
Tegelijkertijd kan niemand die uit de Bijbel leeft zijn ogen sluiten voor de diepe nood van mensen die er, gekweld door eenzaamheid, openlijk blijk van geven naar de dood te verlangen. Zo bekeken doet een dergelijke campagne een appel op alle christenen om in hun omgeving barmhartigheid te betrachten. Bijbelse barmhartigheid, welteverstaan.