Hoeveel slachtoffers de ramp eiste, vindt drs. A. Kuijvenhoven „eigenlijk niet zo belangrijk. Ik erger me er wel aan dat er zulke precieze aantallen genoemd worden terwijl er nog zo weinig bekend is over de watersnood.”Een oproep die de sociaalwetenschappelijk onderzoeker uit Vlaardingen een maand geleden deed om „vergeten slachtoffers” te melden, leverde een reeks meldingen op. „Met verschillende mensen kon ik –tot hun opluchting– vaststellen dat hun bekende toch op de lijst van het Rode Kruis staat. Er bleven er zes over die er niet op vermeld zijn: een vrouw uit het Brabantse Heijningen die na een week is overleden aan de gevolgen van de ramp, een andere vrouw uit datzelfde dorp die door de gebeurtenissen ziek werd en na twee weken overleed, een 70-jarige man uit Middelharnis die na anderhalve week aan een longontsteking stierf, een militair die bij Hulst terechtkwam onder een vrachtwagen die van de dijk gleed, een man van 101 uit Oude-Tonge die eind februari overleed en een 34-jarige gehandicapte man uit Sommelsdijk die eveneens na een paar weken stierf.

Voor mensen bemoeilijkt het kennelijk de verwerking als hun familielid of kennis niet als slachtoffer erkend is. Sommige namen staan wel op een herdenkingsmonument, maar niet op de officiële lijst. Van sommige mensen is het verband met de watersnood duidelijk, van anderen is het lastiger vast te stellen. Maar dat geldt ook voor een aantal mensen dat wel op de lijst staat.”

Omgekomen baby’s

Het Rode Kruis publiceerde in september 1953 1791 namen. „Die lijst is behoorlijk nauwkeurig, behalve wat details als een verkeerde voornaam.” Het Centraal Bureau voor de Statistiek noemde begin 1954 het aantal 1835. Vele jaren later bleken daar twee kinderen –uit het Zeeuwse gehucht Capelle en uit Nieuwerkerk– aan toegevoegd te moeten worden die kort na de geboorte omkwamen.

„De gegevens waarop het CBS zich baseerde, zijn niet meer te vinden”, ontdekte Kuijvenhoven. „Na februari 1954 zijn de lijsten niet meer bijgewerkt. In dat jaar zijn op Schouwen en bij Oude-Tonge nog slachtoffers gevonden, maar die staan op de lijsten nog steeds als vermist vermeld.

De aantallen die destijds genoemd zijn, hebben iets onaantastbaars gekregen. Ten onrechte. We moeten gewoon erkennen dat we heel veel nog niet weten. Eigenlijk is het aantal niet vast te stellen, zeker als bij een sterfgeval behalve de watersnood ook andere oorzaken een rol speelden. Een deel van de lijst heb ik inmiddels gecontroleerd, maar het is een tijdrovend karwei.”

Weinig onderzoek

De watersnood, die maandag weer herdacht werd, is nog weinig onderzocht, zegt Kuijvenhoven, die eerder een boek publiceerde over zelfredzaamheid tijdens rampen. „Er zijn veel persoonlijke verhalen opgetekend. Kees Slager heeft een mooi journalistiek boek geschreven, maar zijn (voor)oordelen spelen daarin een te grote rol. Dat vooral arbeidershuisjes instortten, zoals hij schrijft, was op veel plaatsen helemaal niet waar. Ook het verband tussen het geloof –waar hij af en toe wat cynisch over doet– en het gedrag in de rampnacht dat hij legt, is niet aan te tonen.

Behalve boeken van drs. J. E. Ellemers uit 1956 en prof. dr. S. Leydesdorff uit 1993 ken ik geen goede onderzoeken naar de watersnood. Dat is echt braakliggend terrein.”