„Er moet de bereidheid, de inzet zijn te komen tot alle goed werk. Goede werken mogen de christen niet vreemd zijn. Dienstverrichting naar het Woord mag niet ontbreken. Maar daar behoort meer bij. Paulus schrijft: dat zij niemand lasteren, geen vechters zijn, maar bescheiden zijn, alle zachtmoedigheid bewijzende tegen alle mensen (vs. 2). Hoe het intermenselijk verkeer moet zijn wordt duidelijk onder de aandacht gebracht. Het is bijzonder nodig voor het leven op het eiland Kreta. De maat­schappelijke situatie op Kreta liet wat te wensen over. Volgens een geschiedschrijver waren er toen onlusten, moordpartijen en burgeroorlogen. Er waren onrechtvaardige ondernemingen, bedrieglijke karakters. Overheidspersonen vielen daar niet buiten. Door hun christelijke inbreng in de samenleving zou de houding van de christenen bevruchtend kunnen werken. Gelovigen mogen niet lasteren. Het negende gebod moet in praktijk gebracht worden. Daarom geen ruzie zoeken. Agressiviteit mag de toon niet aangeven. Zelfbeheersing is noodzakelijk.Het christen-zijn kan zo gesmaad worden wanneer men zich zelfs om kleine dingen laat gelden. Er moet zijn bescheidenheid, in-schikkelijkheid, een zachtmoedige karakterhouding in de samenleving. Dat is een edele karaktertrek waarin iets schittert van Christus Zelf.

Wanneer nu Paulus dit alles voorhoudt en daartoe zelfs oproept, dan is dit geen zedelesje maar christelijke ethiek. Wat in het leven niet mag ontbreken. In prediking en pastoraat daarop ook nu te wijzen is noodzakelijk daar vrije meningsuiting en een vrij leven worden gepropageerd en een leven van zelfbepaling. Het in praktijk brengen van de christelijke levensstijl mag nooit leiden tot zelfverheffing.

Ieder christen mag zijn afkomst niet vergeten. Of is dit alleen voor de buurman?”

Emeritus predikant ds. R. H. Kieskamp gaat in Woord & Dienst, opinieblad van de Protestantse Kerk in Nederland, in op krimp van de kerk.

„Heeft het gegeven dat de kerk vandaag krimpt, te maken met het feit dat God ranken die geen vrucht dragen, wegsnoeit? Dat zou betekenen dat een krimpende kerk onder het oordeel van God doorgaat. Zonder als een soort profeet te willen beweren dat dat vandaag glashelder aan de orde is, lijkt het me struisvogelpolitiek om het bij voorbaat te ontkennen. Het zou in ieder geval zeer de moeite waard zijn dat wij als kerk er bezinnend mee aan de slag gingen. Onszelf tot op de bodem van ons bestaan recht in de ogen kijken, kan immers alleen maar heilzaam werken.

Hierbij wil ik inspelen op een gemeenschappelijk probleem waar we allen mee zitten en dat dwars door alle modaliteiten en kerken heen fietst: de huidige secularisatiegeest. We lijden allen aan de kaalslag die het in de kerken veroorzaakt. Ondertussen blijft de vraag, of we werkelijk bezig zijn de koe bij de horens te vatten. In elk geval is de macht van de secularisatiegeest zo groot, dat enkel Jezus Christus baat kan geven door het medicijn van zijn effectieve evangelie. Dat betekent dat God Zelf hoogstpersoonlijk twee keer reddend naar ons is afgedaald. De ene keer in Christus als God de Zoon, de tweede keer in de Pinkstergeest als God de Heilige Geest. Beide keren als machtige God, vol kracht om een hel vol secularisatiegeesten op de vlucht te kunnen jagen en ons reddend genadig te zijn. Laten we er volop gebruik van maken.

Dan is er nog een tweede manier waarop God het snoeimes hanteert. Dat gebeurt wanneer Hij vruchtdragende ranken besnoeit, zodat die meer vrucht zullen gaan dragen. Is God hiermee soms bezig wanneer Hij ons krimpende kerk maakt? Is Hij bezig om alles wat ons kerkelijk hoogmoedig kan maken te besnoeien? De vraag is dan wel of wij de pijn voelen en of het bij ons positief functioneert doordat we inderdaad meer vrucht gaan dragen. Mogen we de huidige missionaire inzet van de Protestantse Kerk in dit licht bezien? Dat zou indrukwekkend zijn.”