De kerkenraad van de gereformeerde gemeente in Nederland te Bruinisse, waar ds. Schultink (62) predikant is, telt drie ouderlingen en vijf diakenen. Hoewel veel gemeenten met een vergelijkbare omvang (zo’n 700 leden en doopleden) een fors grotere kerkenraad hebben, is er op dit moment één vacature voor ouderling, die nu een jaar openstaat.Staat de pastorale zorg in Bruinisse onder druk? Ds. Schultink laat doorschemeren dat de vraag naar pastorale zorg zich in zekere zin richt naar het aanbod. „De mensen zijn op zich wel tevreden met hoe het nu gaat. Men voelt wel aan dat de ouderlingen ook nog hun gewone werk hebben en doen wat in hun vermogen ligt. Als er iets is, komen we altijd langs. Iedere twee, drie jaar is er huisbezoek, dus van wachtlijsten of iets dergelijks is absoluut geen sprake.”

De vraag blijft of deze acceptatie een gewenste situatie is. Punt van zorg is in elk geval dat het pastoraat bij echte problemen dikwijls te laat komt, zegt ds. Schultink. „Vaak kunnen we nog slechts puinruimen. Aan de buitenkant zag een huwelijk er dan bijvoorbeeld goed uit, maar ondertussen bleken de problemen al zo ver gevorderd dat we er in de pastorale bezoeken niets meer aan konden doen.”

Een belangrijke achterliggende oorzaak is volgens ds. Schultink het predikantentekort. Niet alleen de zes predikanten van het kerkverband hebben het daardoor drukker, ook de ouderlingen moeten breed worden ingezet. „We hebben afgesproken dat ouderlingen in vacante gemeenten begrafenissen zelf doen. Er zijn echter gemeenten die geen ouderling hebben; dan moet er dus weer een ouderling van de classis komen. Als we alleen onze eigen gemeente zouden hebben, zouden we het met gemak aankunnen. Het probleem is dat er ook in andere gemeenten zo veel werk ligt.”

De echte oorzaak ligt echter dieper, zo zegt de predikant uit Bruinisse bezorgd. „De kerkenraad werd vroeger bijgestaan vanuit het ambt van alle gelovigen. Je leest wel in de boekjes dat als er eentje in benauwdheid was, een ander daar kennis van had. Als er dan een oplossing was, ook al was het midden in de nacht, dan werd een ander daarvan deelgenoot gemaakt; er is een oplossing gekomen! Nu leven we in een tijd dat iedereen druk is met zichzelf. We zijn wereldwijd met de wijze en de dwaze maagden in slaap gevallen. De jeugd moet tegenwoordig veel missen.”

Onder gemeenteleden bestaat een zekere hoogachting voor het ambt. „Je moet iets gaan doen wat je niet kunt, zo ervaren veel mensen dat wanneer ze geroepen worden. Als je niet kunt zwemmen, durf je het water niet in. Je moet geestelijk onderwijs kunnen geven, maar gebrek aan geestelijk leven is juist het kenmerk van deze tijd”, zo tekent ds. Schultink aan.Waarom in andere kerkverbanden de kerkenraadsbanken soms nog wel vol zijn? „Ik heb daar geen inzicht in. Maar ik denk dat ze het daar net zo moeilijk hebben als overal.”

Beletselen

In de Dordtse Kerkorde wordt in artikel 22 gesproken over „beletselen” die kunnen voorkomen bij een roeping tot het ambt. In zijn praktische verklaring van de DKO noemt ds. K. de Gier enkele scherp geformuleerde uitspraken hierover van de eerste kerkelijke vergaderingen.

Zo is te lezen dat een wettig verkozen persoon die zonder opgave van redenen weigert de dienst aan te nemen „ettelijke malen door twee broeders vermaand zijnde, een tijdlang van het avondmaal zal worden afgehouden”.

Ds. Schultink: „In de tijd van de Dordtse Kerkorde was er nog zo veel genadeleven. Ze stellen het daarom best scherp, maar ik blijf het moeilijk vinden. Om bij weigering van het ambt de toegang tot het avondmaal te ontzeggen, vind ik te ver gaan. Dan ga je gewetens binden. Maar het is waar dat een beroeping door de gemeente niet los te zien is van goddelijke voorzienigheid. De Heere zal je op Zijn tijd ouderling maken als je met een roeping tot ouderling loopt. Menselijke beletselen zoals ”ik kan geen catechisatie geven” zijn geen geldige reden.”

Dit het vierde deel in een serie over vacatures in kerkenraden. Woensdag deel 5.