„Geweld Egypte legt zwakte overheid bloot”
De schietpartij woensdag op kerkgangers in Zuid-Egypte waarbij zes koptisch-orthodoxe christenen en een politieman omkwamen, is het gevolg van een zwakke overheid en een niet functionerend politieapparaat.
Dat stelt socioloog drs. Kees Hulsman, werkzaam voor de nieuwsdienst Arab-West Report en directeur van het Center for Intercultural Dialogue and Translation (CIDT). Het CIDT, een overlegorgaan tussen onder anderen moslims en christenen, onderzoekt religieuze conflicten en plaatst die in een sociaal-cultureel en economisch verband.Overheid en politie hebben niet voorzien dat spanningen in het zuidwesten van Egypte tot deze aanslag kunnen leiden, zegt Hulsman. De gouverneur van de provincie waarin Nagaa Hamady ligt heeft weliswaar een christelijke achtergrond, maar voert volgens hem geen daadkrachtig beleid. „Na verloop van tijd waren het vooral christenen die over hem klaagden. De koptisch-orthodoxe patriarch Shenouda III van Alexandrië heeft enige tijd geleden gezegd dat het voor christenen beter is dat zij door een moslim worden geregeerd die wat voor hen betekent, dan door een christen die niets doet.”
Aanleiding voor het geweld tegen de kopten is de verkrachting van een 12-jarig moslimmeisje door een 25-jarige christelijke jongeman in november. De politie nam de verdachte jongeman in bescherming. Hij kreeg een onderduikadres. Boze moslims vielen vervolgens een politiebureau aan, omdat ze dachten dat de man daar werd vastgehouden. Vijf dagen van rellen volgden, waarbij huizen en winkels van christenen in brand werden gestoken.
De veiligheidsdiensten verzuimden echter verdere maatregelen te nemen, aldus Hulsman: „De christenen in het gebied nemen dat de politie kwalijk, omdat moslims hadden gedreigd met meer geweld als de jongeman niet gevonden zou worden.”
Volgens Hulsman vormen culturele en sociale factoren een voedingsbodem voor de religieuze spanningen in Zuid-Egypte. „De cultuur wordt gestempeld door eer en schande. Een verkrachtig is voor de gemeenschap een grote schande, die gewroken moet worden. Maar de wijze waarop dit nu is gebeurd, gaat alle perken te buiten.”
Een collega van Hulsman van Arab-West Report wijt de problemen aan een verslechterd onderwijsklimaat. „Waarden als tolerantie en respect voor andersdenkenden staan sinds de jaren 70 sterk onder druk. Het sociale klimaat dat daardoor is ontstaan maakt zulke extreme uitbarstingen van geweld mogelijk”, aldus de zegsman.
De dood van de zes christenen heeft volgens Hulsman gezorgd voor een enorme schok in Egypte. „Het is de grootste aanslag op christenen sinds de moord op 21 christenen in al-Kosheh tien jaar geleden.”
Het aantal kopten in Egypte wordt geschat op 8 miljoen, 10 procent van de overwegend islamitische bevolking. Moslims die zich bekeren tot het christendom hebben een lastige positie. Bekeerlingen worden door extremistische moslims met de dood bedreigd. De leiding van de Koptische Kerk biedt bekeerlingen nauwelijks bescherming, uit angst voor het regime.
In Egypte heeft regelmatig volksgeweld plaats tegen christenen, zo blijkt uit een recent rapport van het Egyptisch Initiatief voor Persoonlijke Rechten (EIPR). Elke maand zijn er gemiddeld vier aanvallen tegen kopten, aldus het rapport.