„Terreur had grootste impact op jaren na 2000”
Het terrorisme heeft de grootste impact gehad op het afgelopen decennium. Dat schrijft René Boomkens, hoogleraar cultuurfilosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen, in een opiniestuk dat woensdag is verschenen op de website van de universiteit.
„Terrorisme heeft ons erop gewezen dat we in een onvoorspelbare en onoverzichtelijke wereld leven”, schrijft Boomkens. „Als gemeenschap blijken we kwetsbaar te zijn. En vanaf 2007 kun je daar ook nog de crisis bij optellen.” Deze ontwikkelingen maken volgens de hoogleraar steeds duidelijker dat wij allemaal afhankelijk zijn van elkaar.Het terrorisme kwam definitief op de kaart door de aanslagen op de twee wolkenkrabbers van het World Trade Center in New York. Islamitische radicalisten van al-Qaida kaapten toen vliegtuigen waarmee ze vervolgens deze torens in vlogen. Op Europees grondgebied volgde in maart 2004 een aanslag op een trein in Madrid en in juli 2005 waren er aanslagen in Londen.
De snel groeiende invloed van de nieuwe media heeft ook een rol gespeeld. Die brengen niet alleen duizenden soorten nieuws in een mum van tijd in elke huiskamer, maar hebben er ook toe geleid dat mensen veel meer dan vroeger met elkaar in debat gaan. „Voor veel mensen is dat verwarrend, zoals voor onze koningin”, aldus Boomkens.
Koningin Beatrix sprak in haar kersttoespraak haar zorg uit over de vlucht die virtuele contacten via het internet hebben genomen. Daardoor wordt volgens de vorstin de samenleving steeds individualistischer en dreigt het „gemeenschapsgevoel” verloren te gaan.
Volgens Boomkens is de betrokkenheid van individuen en groepen anders dan voorheen, maar ontstaan er op internet nieuwe vormen van gemeenschappen. „Sommige heel oppervlakkig, maar andere kunnen behoorlijk intens zijn”, schrijft de hoogleraar.
In het komende decennium kan het twee kanten opgaan, meent Boomkens. Aan de ene kant kan angst voor de afhankelijkheid van mondiale ontwikkeling leiden tot een sterkere hang naar traditionele gemeenschappen en een toename van nationalisme, chauvinisme en patriottisme.
Maar aan de andere kant kan de wijze waarop de economische crisis het ongebreidelde marktdenken te kijk heeft gezet, ook leiden tot een meer ontspannen cultuur. Daarbij is zelfs een heroriëntatie op het socialistische gedachtegoed mogelijk. „Al zal daar ongetwijfeld een andere naam voor worden bedacht.”