”Denkend aan Holland zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan…” Marsmans gedicht schetst een prima beeld van de Krimpenerwaard. Ingeklemd tussen Lek en IJssel voert de bevolking hier al eeuwenlang strijd met het water. Tot op de dag van vandaag.De Krimpenerwaard (Zuid-Holland) ligt zo’n 2 meter onder NAP. Het water in de Lek staat echter fors hoger: twintig jaar geleden zelfs 2,20 meter boven NAP. Een goede staat van de dijken is daarom van groot belang. In 1999 echter constateerde het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (HHSK) dat bijna 11 kilometer Lekdijk –waarvan ruim 5 kilometer bij Lekkerkerk– niet voldeed aan de veiligheidseisen. Het grootste probleem was de stabiliteit. Ook was een aantal dijkgedeelten te laag.

Rechtzaak
In verband met de dijkversterking wilde het hoogheemraadschap alle dijktaluds, voorheen particulier eigendom, in bezit krijgen. Na taxatie bood het schap een vaste grondprijs, die op veel verzet stuitte: 12,50 euro per vierkante meter. Vanwege het algemeen belang –en de dreiging van onteigening– gingen de meeste dijkbewoners desondanks akkoord.

Enkele eigenaren weigerden echter te tekenen en begonnen een proces. Met succes. Enkele maanden geleden stelde de rechter hen in het gelijk: ze kregen een fors hogere grondprijs dan hun buurtbewoners. Naar aanleiding hiervan heeft taxatiebureau Verhagen Advies onlangs aan de overige dijkbewoners aangeboden namens hen „in goed overleg” te gaan met het hoogheemraadschap, over een aanvullende schadeloosstelling. „Wij doen een beroep op het hoogheemraadschap om, als democratisch gekozen orgaan, een redelijke grondprijs te betalen”, aldus een woordvoerster.

Damwanden
Sinds april 2008 werkt het hoogheemraadschap aan de Lekdijk bij Lekkerkerk. Waar mogelijk wordt de dijk versterkt met extra grond aan de binnenzijde, maar vanwege de drukke lintbebouwing is dit vaak niet mogelijk. Op die plekken worden stalen damwanden de grond in getrild. Bij gedeelten waar ook buitendijks huizen staan worden diepwanden geplaatst: muren van gewapend beton, 1 meter dik. Elders verschuift een deel van de dijk naar de rivier. „Dit project is uniek door het gebruik van dam- en diepwanden”, vertelt G. Looij, assistent-projectleider van de dijkversterking. „Het is voor het eerst dat deze technieken worden gebruikt in waterkeringen.” Naar verwachting is de dijk eind 2011 weer op orde. Kosten: circa 90 miljoen euro.

Scheuren
Volgens het hoogheemraadschap bleek vooraf uit onderzoek dat het intrillen van damwanden „geen tot nauwelijks schade” zou opleveren voor de omgeving. Dit blijkt echter tegen te vallen: steeds meer huizen vertonen scheuren.

Zo ook de eeuwenoude, niet onderheide boerderij van C. Broere. Die wordt zelfs al enige maanden gestut, op initiatief van het hoogheemraadschap. „Niet vanwege instortingsgevaar, maar om verder uitscheuren te voorkomen”, aldus Looij.

Eigenaar Broere: „We voelen ons gelukkig veilig, maar zoals het nu is, kan het natuurlijk niet blijven.” Binnenkort gaan de betrokken partijen in gesprek over afhandeling van de schade. Ondertussen zijn de werkzaamheden al een halfjaar onderbroken bij deze woning. „Dankzij verbeterde technieken kunnen we binnenkort weer verder”, aldus Looij.

Behalve de scheuren en de geboden grondprijs zorgt ook het slechte wegdek voor onrust bij de bevolking. „Vooral in de buurtschap Opperduit kan het flink modderig zijn”, vertelt A. Zaanen, lid van de Dijkcommissie Lekkerkerk, die de bewoners vertegenwoordigt. „Bovendien zitten daar soms flinke gaten in het wegdek, als gevolg van de werkzaamheden.”

Verder moeten dijkbewoners soms tot ruim 15 kilometer omrijden om het centrum van Lekkerkerk te kunnen bereiken, omdat sommige dijkgedeelten tijdelijk zijn afgesloten. Uit open brieven in lokale kranten en aan raadsleden blijkt een stijgende ontevredenheid over deze situatie. „Zo’n grote overlast hadden we niet verwacht.”