Op initiatief van de Wereldraad van Kerken luidden 900 Nederlandse kerken afgelopen week hun klokken ter gelegenheid van de klimaattop. Ze wezen er terecht op dat kerken en christenen een belangrijke verantwoordelijkheid hebben voor het behoud van de schepping.Wij zijn van mening dat het rentmeester-zijn van deze wereld veel hoger op de agenda van christenen moet staan. Wat dat betreft mogen van ons de klokken van reformatorische kerken wel luiden. Niet als oproep om het nieuwe klimaatgeloof kritiekloos over te nemen, maar om onze christelijke verantwoordelijkheid voor de wereld om ons heen te laten doorklinken.

Juist in dit Darwinjaar benadrukken christenen dat de wereld niet ontstaan is uit blind toeval, maar dat het God is die de aarde schiep. Die belijdenis moet een groot verantwoordelijkheidsgevoel geven voor alles wat leeft en beweegt. Christenen moeten zich hierin positief onderscheiden van anderen. Ook op dit gebied zouden ze ”geheel anders” moeten leven.

Eigenbelang

De grote behoefte tot consumptie wordt vaak als een gegeven gezien. Vanachter een energieslorpende flatscreentelevisie maken veel Nederlanders zich ‘zorgen’ over klimaatverandering. In het debat over zondagssluiting van winkels bleek weer dat economische argumenten het vaak winnen van argumenten die wijzen op het welzijn van mensen.

Dat de kranten vol staan over Kopenhagen en een top over de voedselcrisis amper bezocht wordt, is alleen te verklaren uit eigenbelang. Ondanks de enorme aandacht voor duurzaamheid willen veel Nederlanders op elk moment en op elke dag kunnen consumeren.

Daarin moeten christenen anders zijn. Matigheid en zelfbeheersing moeten bij hen hoog in het vaandel staan. Matigheid heeft niet alleen positieve gevolgen voor de wereld om ons heen, maar ook voor onze relatie met God. Overdaad schaadt in alle opzichten. Als de aarde in bruikleen gegeven is, dan moeten we geen keuzes maken waardoor we de aarde volledig uitputten en vernietigen.

De praktijk is helaas anders. Predikanten erkennen dat de reformatorische gezindte achterblijft in de milieuzorg (RD van 4 december). In onze kerken wordt veel nadruk gelegd op de relatie tussen God en de individuele mens. Er is echter veel minder aandacht voor de verantwoordelijkheden van een christen in de wereld om hem heen.

SGP-leider Van der Vlies stelde afgelopen zomer terecht dat de kerk niet concreet genoeg is over soberheid (RD van 10 juli). In hetzelfde dubbelinterview noemt SP-partijleider Kant dat het christelijke geloof niet op blijkt te kunnen tegen het kapitalisme. We hoeven niet mee te gaan in de SP-retoriek over kapitalisme om te realiseren dat partijen als SP en GroenLinks positief opvallen door hun nadruk op duurzaamheid en de leefbaarheid van de aarde.

Goede rentmeesters doen niet mee aan de klimaathype. Verschillende christelijke klimaatsceptici ageren echter alleen tegen de klimaathysterie en vermijden ondertussen goed rentmeesterschap. De invulling daarvan is veel meer dan alleen de afwijzing van Al Gore en Kopenhagen.

Politieke inzet

Ook in politieke zin moeten er andere keuzes gemaakt worden. De politieke inzet moet niet allereerst gericht zijn op het beperken van schadelijke gevolgen van gedrag, maar hij moet een mentaliteitsverandering bij burgers stimuleren. Gerichte belastingmaatregelen die overmatige consumptie tegengaan, zoals het minder zwaar belasten van inkomen en het zwaarder belasten van luxegoederen via de BTW, passen daarbij.

Het zou heel normaal moeten zijn dat de milieuschade van een product volledig betaald wordt. Accijnzen, milieutaks en verpakkingstaks ontlasten het milieu nauwelijks. Kerosine, een grote vervuiler, is nog steeds gevrijwaard van belasting. Deze thema’s moeten internationaal worden opgepakt om effect te hebben, maar Nederland kan zich nooit verschuilen achter de onwil van andere landen. We moeten een stap in welvaart terug durven doen, als dat het welzijn bevordert.

Slecht rentmeesterschap door hier en nu maximaal te consumeren heeft impact op daar en straks. Effecten van klimaatverandering en milieuschade zijn vooral merkbaar in armere landen. Waarschijnlijk krijgt het Westen er in toekomst ook meer onder te lijden. Goed rentmeesterschap is niets minder dan onze plicht tegenover Gods schepping en onze naaste in ontwikkelingslanden.

De auteurs zijn respectievelijk lid van het politiek bestuur en voorzitter van de SGP-jongeren.