El-Kosheh blijft Egypte bezighouden
Een rechtbank in Sohag, 462 km ten zuiden van Caïro, veroordeelde afgelopen donderdag twee moslims voor hun betrokkenheid bij rellen in het dorpje el-Kosheh waarbij twintig christenen en een moslim werden gedood. De spanningen tussen de aanhangers van beide godsdiensten zijn evenwel nog lang niet verdwenen.
De veroordeling van slechts twee personen tot respectievelijk 15 en 3,5 jaar, niet voor doodslag maar voor betrokkenheid bij de rellen, heeft tot grote verontwaardiging bij Egyptes kerkelijke autoriteiten geleid. Er werden 93 verdachten vrijgesproken.
„De uitspraak betekent dat de moordenaars nog vrij rondlopen”, verklaarde bisschop Wissa, die voor deze omgeving verantwoordelijk is. Christenen in el-Kosheh zijn bang en trekken als ze de mogelijkheid hebben om elders werk te krijgen, weg naar andere delen van Egypte.
De veroordeling volgt op een escalatie van de plaatselijke verhoudingen tussen moslims en christenen sinds de moord op twee christenen in 1998. Die moord was het gevolg van een gokpartij waarbij veel alcohol was gedronken. De plaatselijke politie heeft die moord op een traditioneel grove manier onderzocht, waarover bisschop Wissa in de Egyptische en internationale media zijn beklag heeft gedaan. Dat heeft veel kwaad bloed gezet bij de plaatselijke autoriteiten en heeft bijgedragen aan een verslechtering van de verhoudingen tussen moslims en christenen.
In die omstandigheden vond op 31 december 1999 een dispuut plaats tussen een christelijke winkelier en een moslimklant. Beiden haalden hun familie en vrienden erbij en binnen enkele uren was het gebeuren uitgegroeid tot een conflict tussen moslims en christenen, waarbij men elkaars bezittingen vernielde. Moslims uit el-Kosheh zochten op de derde dag van dit conflict steun bij moslims in dorpen in de omgeving en zo trokken duizenden gewapende moslims naar el-Kosheh. Enkele uren later waren twintig christenen en een moslim dood. Pas toen greep de politie in.
Op 5 februari 2001 veroordeelde een rechtbank slechts vier moslims voor hun betrokkenheid bij de rellen. Na een hoger beroep blijven er nu slechts twee veroordelingen over. Rechter Muhammad Afifi legde uit dat het ontzettend moeilijk is te bepalen wie de daders zijn omdat aan de rellen zeker 5000 mensen deelnamen. „Dit was een verschrikkelijke misdaad, maar de wet bepaalt dat de verdachte onschuldig is totdat zijn schuld onomstotelijk vaststaat.” Het probleem was dat getuigen elkaar tegenspraken en ook niet in overeenstemming waren met de bevindingen van laboratoriumonderzoek.
Een bijkomend probleem is dat de escalatie in el-Kosheh tot een verbale vete heeft geleid tussen moslims en christenen. Beide partijen overdrijven en schuwen niet valse beschuldigingen aan elkaars adres te uiten, waardoor het moeilijk is na te gaan wat waar is en wat niet. Egyptische mensenrechtenactivisten en kerkleiders menen dat de problemen vooral ontstaan zijn door fouten die door de plaatselijke politie zijn gemaakt en die ze nu probeert te verhullen.
Advocaat Mamdouh Nakhla beschuldigt de politie van „het onthouden van vitale informatie aan de rechter.” Ook bisschop Marcos beschuldigt de politie. „Als politiemensen niet in staat zijn om zo’n zaak behoorlijk te onderzoeken moeten ze ontslagen worden. De minister van Binnenlandse Zaken is politiek verantwoordelijk en moet zijn ontslag indienen.”
Hoewel de verhoudingen tussen moslims en christenen in el-Kosheh slecht zijn, wijzen bisschop Marcos en andere kerkleiders erop dat de nasleep van el-Kosheh geen invloed heeft gehad op de verhoudingen in andere delen van het land. Bisschop Marcos: „President Mubarak is goed voor de kerk. We hebben in de afgelopen jaren nog nooit zoveel vergunningen voor kerkbouw gehad. Natuurlijk zijn er plaatselijk soms spanningen, maar die worden meer bepaald door armoede, frustratie vanwege het Amerikaanse optreden tegen Irak en de relaties tussen christelijke leiders en plaatselijke autoriteiten. Een christelijke leider moet wijs zijn en geduld hebben. Bisschop Wissa is niet in staat geweest de problemen in zijn bisdom goed aan te pakken omdat zijn verhoudingen met de plaatselijke autoriteiten verstoord waren.”
De gouverneur van Sohag noemt bisschop Wissa zelfs een onruststoker en prijst zijn collega bisschop Bachum voor diens rustige optreden en bereidheid tot overleg.