Elk jaar is het weer raak: honderden slachtoffers die als gevolg van vuurwerk verwondingen aan hun oog oplopen. Reden voor de beroepsvereniging van oogartsen, het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap, om vorig jaar de oorlog te verklaren aan het consumentenvuurwerk. „Niets is frustrerender voor de honderd oogartsen die in de oudejaarsnacht dienstdoen dan na een heel jaar hun best te hebben gedaan de Nederlandse bevolking zo goed mogelijk te laten zien, vervolgens mee te maken dat in één nacht deze zorg aan flarden wordt geschoten door pretvuurwerk. Wij zijn het consumentenvuurwerk meer dan zat.”Munitie
De beroepsvereniging registreerde vorig jaar voor het eerst het aantal oogletsels dat tijdens de jaarwisseling ontstond. „Vuurwerk is munitie. Wij presenteren met deze cijfers de overheid de oogheelkundige rekening van het consumentenvuurwerk.”

Van de 268 verwondingen zag De Faber, arts in het Oogziekenhuis in Rotterdam, er 40. „Het gaat vaak om jongens van 8 tot 18 jaar die in hun onbezonnenheid in één nacht hun toekomst verknallen. Als ze vrachtwagenchauffeur, piloot of schipper willen worden, kunnen ze dat wel vergeten. Ik heb dan ook vele spijtbetuigingen gehoord van de jongens: Had ik het maar nooit gedaan.”

Meer dan de helft van het aantal slachtoffers kan zelf niets doen aan het oogletsel. Zij zijn omstanders die meestal door een vuurpijl in het oog worden getroffen. „Dat levert vaak de ernstigste letsels op.”

Zeer veel geld
Ernstige vuurwerkverwondingen in het oog kosten zeer veel geld. „Terwijl de middelen voor oogheelkunde in deze tijd van dubbele vergrijzing schaars zijn en de ingrepen steeds duurder worden, komen er door vuurwerk veel operaties en revalidatie-uren bij. Onnodig, want de Nederlandse bevolking doet dit zichzelf aan.”

Het enige dat werkt om het aantal verwondingen aan ogen te verminderen is een verbod op consumentenvuurwerk, vinden de Nederlandse oogartsen.

Australië
De Faber trekt een vergelijking met andere westerse landen: „In Australië zijn er geen vuurwerkslachtoffers omdat er geen consumentenvuurwerk is. Daar is wel prachtig professioneel vuurwerk. Een miljoen mensen zitten om een brug in Sydney heen. Als ik echter onverhoopt op oudejaarsdag door Rotterdam fiets, lijkt het wel oorlog.”

De Faber heeft nog een frappante vergelijking. „Bij twee jaarwisselingen in Nederland worden meer ogen aan flarden geschoten dan de Amerikaanse soldaten ondergingen in vier jaar oorlogstijd in Irak. Ik vind dat onacceptabel voor een democratie in vredestijd.”

De Rotterdamse arts moest dit jaar op een congres in Libanon iets vertellen over de schade van vuurwerk aan de Nederlandse ogen. In Libanon werd oorloggevoerd met clusterbommen, wat in vier jaar tijd vijf oogletsels opleverde. „Hun monden vielen open toen ik vertelde dat in Nederland in één nacht in vredestijd 268 ogen worden beschadigd.”

Stemmetjes
De Faber is niet kwaad op de slachtoffers; dat vindt hij niet professioneel. Wel windt hij zich op over de politiek, die het burgerinitiatief, ondersteund door 60.000 handtekeningen, om consumentenvuurwerk te verbieden begin dit jaar om een formele reden afwees. „Ik vind het frappant dat geen enkele politieke partij dit idee omarmt. Waarschijnlijk omdat het stemmetjes kost. Het is een impopulaire maatregel, maar wel een verstandige.”

De overheid moet de eigen bevolking beschermen tegen de negatieve lichamelijke gevolgen van consumentenvuurwerk, vindt De Faber. Dit veroorzaakt behalve de oogletsels jaarlijks ook veel afgerukte handen en vingers en brandwonden.

„Als er in het buitenland in één nacht 268 ogen eraan zouden gaan, zou Nederland een negatief reis­advies uitvaardigen.”

Milieuaspecten
Het verbaast de oogarts dat niemand zich druk maakt om de negatieve milieuaspecten van vuurwerk. „Hoeveel rommel verstoken wij niet, terwijl we in Kopenhagen zitten te soebatten om een kilootje CO2?”

Als jongeren dan toch per se vuurwerk willen afsteken, adviseert De Faber het gebruik van de vuurwerkbril die zijn ziekenhuis zes jaar geleden introduceerde, en die ziekenhuizen dit jaar voor 3 euro aanbieden. „Helaas draagt de jongere doelgroep deze niet. Alleen de opa’s en de oma’s kopen een vuurwerkbril, voor henzelf en hun kleinkinderen. Oude mensen weten hoe belangrijk ogen zijn.”