Deze week is de klimaattop van Kopenhagen van start gegaan. De top wordt al bij voorbaat historisch genoemd. De uitkomsten zullen dat predicaat naar wij hopen ondersteunen.Terwijl het onderwerp klimaat steeds meer ‘hot’ is, lijkt er onder orthodoxe christenen –waartoe wij onszelf rekenen– niet zelden een bepaalde koelte op te treden wanneer het klimaat aan de orde komt. Een vorm van scepsis die zomaar zou kunnen samenvloeien met de oordelen van beruchte klimaatsceptici die betrokken zijn bij het hacken van mails en de ”climate gate”.

Vanuit het geloof dat de aarde en haar volheid van God is, is die koelte op zijn minst opmerkelijk. Als christenen en (wereld)burgers die in hun werk geconfronteerd worden met de effecten van het opwarmen van de aarde, willen wij een pleidooi voeren om een actieve en liefdevolle betrokkenheid op de aarde te zien als onderdeel van christelijke gehoorzaamheid. Een gehoorzaamheid die tot eer is van de Naam van de God van hemel en aarde. „Hij heeft u bekend gemaakt, o mens! wat goed is; en wat eist de Heere van u, dan recht te doen, en weldadigheid lief te hebben, en ootmoediglijk te wandelen met uw God?” (Micha 6:8)

Beiden hebben wij dit jaar –weliswaar op verschillende momenten– Afrika bezocht. We hebben (opnieuw) met eigen ogen gezien hoe grote delen van het continent zuchten onder de droogte en de daarmee samenhangende voedselschaarste. We hoorden de verhalen van grootschalige houtkap, van veranderde, onvoorspelbare klimaatpatronen en van oogsten die verloren zijn gegaan. Verhalen van klimaatverandering die hand in hand gaan met armoede en bestaansonzekerheid voor de toekomstige generaties.

Wij bezochten dorpen in Kenia en Uganda, samen met water- en landbouwdeskundigen die in dienst waren van de kerken in het gebied. Wat ons daarbij allereerst trof, was de keuze die de kerken daarmee maakten: ze verkondigden het Evangelie, maar lieten dat letterlijk gepaard gaan met een beker koud water. Daarnaast viel de grote deskundigheid van de mensen op (ze waren hoogopgeleid). Ze zagen een logische samenhang in hun werk vanuit een christelijke visie van rentmeesterschap en naastenliefde.

Eerlijke reflectie

Meer en meer wordt het duidelijk dat ook op mondiaal niveau die beide begrippen leidend moeten blijven of weer worden. Dat vraagt offers van ons als burgers in het rijke Westen. Daarmee bedoelen we niet zozeer het overmaken van gelden voor hulpprojecten, maar een eerlijke reflectie op ons doen en laten.

Is God werkelijk Heer over ons leven en zijn wij bereid ons leven met zijn ingeslepen patronen te toetsen aan de Bijbelse waarden van rentmeesterschap en naastenliefde? Sluiten wij in de reflectie ook onze omgang met de schepping in en wat deze omgang betekent voor het welzijn van anderen of van komende generaties? Als we niet gedeelten van ons leven zelf willen seculariseren, dat wil zeggen van God buitensluiten, kunnen we niet om deze vragen heen.

Wij denken dat ons orthodoxe geloof (en achterliggende theologiebeoefening), waarin het er vaak eenzijdig om draait of we werkelijk persoonlijk door genade met Christus verzoend zijn, heeft bijgedragen aan deze vorm van secularisatie. Geeft ons geloof, in het licht van de huidige mondiale vraagstukken, nog integraal richting aan een breed en diep christelijk leven, of gebeurt dat selectief?

Naar onze indruk wordt het begrip rentmeesterschap nog te vaak ingevuld als: woekeren met je talenten en een calvinistische werkhouding, wat over het algemeen bekroond wordt met succes. Maar succes hebben is iets anders dan tot zegen zijn. Dat laat het huidige tijdsgewricht met al zijn crises beschamend scherp zien.

Voetafdruk

Rentmeesterschap is losgemaakt van een duurzame, eerlijke omgang met de schepping met al zijn schepselen. Dat is ver weg in Afrika misschien nog wel beter zichtbaar dan dichtbij. Keuzes die wij aan de keukentafel maken, hebben mondiale consequenties. Bij deze constatering past geen inactieve, gelaten rol. Eerder een besef dat er gehandeld moet worden. Als mensen zijn wij niet te typeren met het woord ”consument”, maar met het woord ”geroepene”.

Wie ligt er als christen wakker van dat onze ecologische voetafdruk zodanig groot is, dat maar een klein deel van de mensheid op zo’n grote voet kan leven? Komt dit terug in de roep van het gebed, of in de oproep van het onderwijs van de kerk?

Wij hopen en bidden dat wereldleiders in Kopenhagen hun verantwoordelijkheid nemen. Wij hopen en bidden dat ook richting de orthodoxe kerken, met alle diversiteit die daarbinnen aanwezig is. Misschien dat het lezen van Psalm 104 dezer dagen daarbij tot zegen en tot dienst kan zijn.

Klimaatpolitiek mag niet alleen iets zijn voor linkse politici en filmmakers als Al Gore. We zullen als christenen met de ongemakkelijke waarheid moeten leren leven dat ook van ons verantwoordelijkheid wordt verwacht. Niet vanuit het perspectief van het doemscenario van een ondergaande wereld, maar in de verwachting van de wederkomst van Christus, en de nieuwe hemel en aarde.

De auteurs zijn respectievelijk directeur van hulporganisatie Tear en Tweede Kamerlid namens de ChristenUnie.