Wereld staat stil bij mensenrechten
RIJSWIJK (ANP) – Met allerlei manifestaties wordt donderdag wereldwijd de Dag van de Mensenrechten gevierd. De dag is in het leven geroepen om stil te staan bij de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. De algemene vergadering van de Verenigde Naties nam op 10 december 1948 de verklaring aan. Hieronder volgen enkele wetenswaardigheden over de mensenrechten.
Lang voor 1948 hielden individuele landen zich al bezig met de rechten van de mens en dan vooral die van hun eigen bevolking. Voorbeelden zijn de Engelse Magna Carta uit 1215, de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring uit 1775 en de Franse Déclaration des Droits de l’Homme et du Citoyen uit 1789 ten tijde van de Franse Revolutie. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) was het eerste officiële document dat wereldwijd gold.De UVRM werd destijds voorbereid door de VN–commissie voor de mensenrechten. Die commissie stond onder leiding van Eleanor Roosevelt, de weduwe van de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt. De Algemene Vergadering van de VN aanvaardde de verklaring zonder tegenstemmen, maar wel met acht stemonthoudingen van onder meer de toenmalige Sowjet–Unie, Saoedi–Arabië en Zuid–Afrika.
In de mensenrechtenverklaring staan niet alle rechten vermeld. Zaken als de doodstraf, de vrijheid van drukpers, geweld tegen vrouwen, kinderarbeid en het recht op abortus of euthanasie ontbreken. De leden van de VN–commissie konden het daarover niet eens worden. Bovendien werd er in 1948 anders gedacht over bepaalde zaken.
De UVRM bestaat uit dertig artikelen, die ongeveer zestig mensenrechten bevatten. Het eerste artikel van de verklaring luidt: Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.
De universele verklaring is niet bindend. De UVRM kan wel worden gebruikt als basis voor twee andere VN–mensenrechtenverdragen die bindend zijn: het internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten en het internationaal verdrag inzake economische, sociale en culturele rechten.
Ondanks het niet–bindende karakter zijn de rechten van de mens in de loop der jaren norm geworden in een groot deel van de wereld. Schendingen vinden echter overal en dagelijks plaats. De organisatie die daar de vinger op legt, is Amnesty International. De Nederlandse afdeling is een van de grootste nationale afdelingen. Eind 2008 waren ruim 300.000 Nederlanders lid.