Volgens directeur Jean-Marie van Logtestijn van Baronie is er ook in de reguliere cacao-industrie oog voor duurzaamheid en voor educatie van werknemers, maar blijft dit onderbelicht in de campagne. Ook over het prijseffect hoort hij te weinig. „Eerlijke chocoladeproducten zullen 25 tot 35 procent meer kosten. Mogen producenten of Oxfam Novib opleggen dat consumenten meer betalen?De verkoop van seizoensproducten zoals chocoladeletters zal nog wel op peil blijven. Maar dat kan bij gewone chocoladeproducten anders zijn. En als mensen wegens de prijs minder chocolade kopen, dan merkt die boer in Ivoorkust of Ghana dat ook.”

Van Logtestijn wijst er verder op dat eerlijke producten ook duurder zijn doordat een bepaald percentage van de opbrengst moet worden afgedragen aan hoofdkantoren van keurmerkorganisaties zoals Max Havelaar. Hoeveel dat is, wil hij niet zeggen. Onderzoeker van Oxfam Novib Frank Mechielsen erkent dat duurzaamheid een prijs heeft, maar als veel mensen overgaan op eerlijke producten zal de prijsverhoging niet extreem zijn, denkt hij.

Op 16 november lanceerde Oxfam Novib het rapport ”Eerlijk duurt het langst” en de begeleidende campagne ”de Groene Sint”. Conclusie: supermarkten en snoepwinkels verkopen jaarlijks nog altijd 19 miljoen ‘foute’ chocoladeletters, ofwel 85 procent van alle verkochte letters.

Of een letter fout is, zo zegt onderzoeker Mechielsen, wordt bepaald door de wijze waarop de cacao die erin verwerkt is geproduceerd is. „Het gaat om arme boeren die lange dagen maken onder slechte omstandigheden. Ze delen onvoldoende in de opbrengsten omdat ze niet gesteund worden door de overheid om zich te verenigen. Er is ook veel kinderarbeid in de zwaarste en gevaarlijkste vorm denkbaar. Verder leidt het niet duurzaam verbouwen van de cacaovruchten tot ontbossing.”

Uit vrees voor negatieve publiciteit gingen Jamin en Lidl als eerste overstag. Iets later volgden HEMA, V&D, Albert Heijn en Kruidvat. De ondernemingen deden allerlei toezeggingen waardoor de foute chocoladeletter vroeger of later uit de schappen zal verdwijnen. Alleen Aldi reageerde niet.

Als de bedrijven woord houden, is het aantal ‘foute’ letters straks teruggedrongen naar 9 miljoen, ofwel 40 procent van het totaal.