In de Pax Christikerk in Den Haag hield Stichting Present woensdag een minisymposium rond de vraag hoe de kerk haar diaconale taak kan verwezenlijken. Present ondersteunt kerkelijk vrijwilligerswerk en probeert zo een brug te bouwen tussen kerk en samenleving. Sprekers waren, behalve de minister, ds. P. Verhoeff, synodepreses van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), Marleen Barth, voorzitter van GGZ Nederland, en Rudolf Setz, directeur van Present. Tijdens het symposium ontving Donner het eerste exemplaar van de Presentkrant, die in 160.000 exemplaren is gedrukt. Daarin staan adviezen voor kerken.Amsterdam

Kerk en overheid hoeven elkaar niet in de wielen te rijden, betoogt Donner in een lesje over de scheiding van kerk en staat. „De overheid draagt volgens gotische symboliek het zwaard en handelt met de blinddoek voor, zonder aanzien des persoons. De ethiek van naastenliefde en barmhartigheid is naar haar aard mét aanzien des persoons. Want hulp is aandacht voor mensen en hun specifieke noden. Juist daarom moeten overheidszorg en particulier initiatief elkaar aanvullen.”

„Verontrustend” noemt de CDA-minister het dat de gemeente Amsterdam als het aan de raad ligt stopt met het steunen van religieuze hulporganisaties. Volgens de minister wordt het woord neutraal verkeerd uitgelegd. „Hulp is alleen maar waardevol als die vanuit een bepaald mensbeeld of levensopvatting, al dan niet christelijk, wordt gegeven.” Hulp daarvan ontdoen en vervolgens willen aanbieden op plaatsen waar de overheid die naar haar aard niet geven kan, is een „volstrekte misvatting, een aanvechtbare lijn, waarbij de overheid de verliezer is.”

Barmhartige Samaritaan

Volgens directeur Barth van GGZ Nederland kan de kerk zorg leveren waar de overheid redeneert: „Elk precedent kost geld.” Mensen in de marge van de samenleving zijn vaak zorgmijders met financiële, sociaalmaatschappelijke en psychische problemen. Ze zijn voor de overheid moeilijk in het zorgsysteem te krijgen. Bovendien is er geen geld voorhanden om langdurig contact te houden totdat ze het zorgcircuit accepteren. Barth acht nauwe samenwerking tussen professionele zorgverleners en kerken noodzakelijk.

Barth erkent dat de kerk een gesloten ggz-instelling nauwelijks kan bereiken. „We proberen mensen zo veel mogelijk thuis te houden. Juist daar is een netwerk van vrienden, buren, en hulpverleners belangrijk. Ook kerken passen daar uitstekend bij.”

Volgens synodepreses ds. Verhoeff hoeft de kerk „niet alleen de barmhartige Samaritaan uit te hangen. De kerk heeft wat te winnen als ze deze mensen opneemt. Want ze hebben ook wat te geven.”

Tijdens het minisymposium werd ook een onderzoek over de samenwerking tussen Present en gemeenten binnen de PKN bekendgemaakt. Daaruit blijkt dat de benadering van Present vanuit kringstructuren zoals Bijbelstudiegroepen in lokale kerken aanslaat.

Een van de aanbevelingen is om enerzijds Present en kerk duidelijk van elkaar te onderscheiden, maar om anderzijds het vrijwilligerswerk in te bedden in de zondagse diensten door bijvoorbeeld voorbede. Ook kunnen diakenen betrokken worden bij het werk. Verder zoekt Present naar meer samenwerking met Kerk in Actie, de diaconale organisatie van de PKN.

Present is inmiddels in veertig plaatsen actief, aldus directeur Setz. Qua kerkelijke ligging variëren die van „de gereformeerde gemeente Lisse tot rooms-katholiek Haarlem.” De kerkelijke vrijwilligers overleggen met Present over de keuze en de invulling van de activiteiten.

Het principe van Present waaide over vanuit anglicaanse kerken in Londen en werd in 2002 voor het eerst toegepast in Zwolle.