Buitenland

Proces tegen Demjanjuk begonnen

Voor een rechtbank in München is maandag het proces van start gegaan tegen John Demjanjuk, een van de laatste verdachten van oorlogsmisdaden gepleegd in de Tweede Wereldoorlog. De 89–jarige wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan de moord op 27.900 mensen in het naziconcentratiekamp Sobibor.

AP
30 November 2009 06:55Gewijzigd op 14 November 2020 09:15
Demjanjuk maandagmorgen in de rechtzaal in München. Foto EPA
Demjanjuk maandagmorgen in de rechtzaal in München. Foto EPA

Demjanjuk arriveerde in een rolstoel. Hij hield zijn ogen gesloten en reageerde niet op vragen van de rechter. Ook vertrok hij herhaaldelijk zijn mond in een grimas, kennelijk van pijn. De zittingen worden in verband met zijn zwakke gezondheid beperkt tot twee maal anderhalf uur per dag.Na afloop van het eerste anderhalf uur keerde Demjanjuk in de rechtszaal terug gelegen op een brancard. Artsen die hem voor de tweede zitting onderzochten zeiden dat hij over hevige pijn had geklaagd en dat hij een injectie had gekregen. Zij gelastten een kortdurende zitting, waarna de tweede sessie slechts een half uur duurde.

Demjanjuks advocaat Ulrich Busch diende een motie in waarin hij de rechters en de aanklagers ervan beschuldigt harder tegen de uit Oekrane afkomstige Demjanjuk op te treden dan tegen Duitsers die in Sobibor de leiding hadden. Hij citeerde uit rechtszaken waarin Duitsers die in Sobibor werkten werden vrijgesproken. „Hoe kunt u stellen dat degenen die de bevelen gaven onschuldig waren (…) en degenen die de orders ontvingen schuldig?" aldus Busch. „Er is sprake van een morele en juridische dubbele standaard."

Volgens de aanklacht diende Demjanjuk als kampbewaker onder de SS. Als zodanig is hij de laagste in rang die van nazioorlogsmisdaden wordt beschuldigd. De aanklagers zeggen dat hij als kampbewaker deel uitmaakte van de vernietigingsmachine van de nazi’s.

Demjanjuk werd al eens eerder berecht, in Israël. Hij werd er toen van beschuldigd ’Ivan de Verschrikkelijke’ te zijn, een van de meest gevreesde bewakers van Treblinka. Na een langdurig proces werd hij in 1988 ter dood veroordeeld, maar dat vonnis moest vijf jaar later in hoger beroep worden vernietigd toen bleek dat de herkenning door overlevenden onbetrouwbaar was. Demjanjuk zou het slachtoffer zijn van persoonsverwisseling.

Voor het proces in Israël werd de in Oekrane geboren Demjanjuk in 1986 door de Verenigde Staten uitgeleverd. Al in 1981 had de VS, waar hij sinds 1952 woonde, hem zijn Amerikaanse paspoort afgenomen.

Na zijn vrijspraak in 1993 in Israël keerde hij terug naar de VS en vijf jaar later kreeg hij zijn Amerikaanse staatsburgerschap terug. Nadat een rechter had geoordeeld dat vaststond dat hij bewaker was geweest in Sobibor werd hem echter in 2002 opnieuw zijn Amerikaanse paspoort afgenomen. In mei van dit jaar werd hij uitgeleverd aan Duitsland, waar hij inmiddels was aangeklaagd.

Demjanjuk houdt vol dat hij een nazislachtoffer is en opnieuw het slachtoffer is van persoonsverwisseling. Hij zou hebben gediend in het sovjetleger en na de slag bij Kertsj in de Krim in mei 1942 als Oekraens krijgsgevangene zijn beland in Duitsland, waar hij onder verschrikkelijke omstandigheden in verschillende kampen vastzat. Later zou hij deel hebben uitgemaakt van het zogenaamde Vlasov Leger van anticommunistische krijgsgevangenen en anderen. Dat leger werd in de laatste maanden van de oorlog ingezet tegen het oprukkende Rode Leger.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer