Bakas presenteerde deze week ”De toekomst van werk”, waarin hij samen met PiCompanydirecteur Martijn van der Woude beschrijft welke megatrends bepalend zijn voor de toekomst van werk. Bakas publiceerde eerder onder andere ”Leven zonder olie” en ”Beyond the crisis”.Volgens Bakas en Van der Woude bevindt werk zich in een „ingrijpende transitieperiode, vergelijkbaar met het tijdperk van de industriële revolutie.” Uit die tijd stamt de strikte scheiding van werk en privé. „De werkbazen stelden tijden op waarop arbeiders zich in grote getale in het zweet werkten. Werken ging op gezette tijden, ontspannen ook. Werk was een manier om brood op de plank te krijgen en de ontspanning te financieren.”

Dat werd anders met vakbonden en betere salarissen. Handenarbeid nam af, ‘hoofdwerk’ nam toe. „Werk en identiteit raken steeds meer met elkaar verweven.

De vervlechting tussen werk en privé zet in de toekomst verder door en brengt uitdagingen met zich mee voor individuele medewerkers, voororganisaties en binnen relaties.”

Concreet betekent dit dat werkplekken en roosters er anders gaan uitzien. „In de toekomst wonen, werken en leven we in kleine gemeenschappen. Bijvoorbeeld in buurtkantoren.” De trendwatchers zien mooie flats voor zich, met op de begane grond fraai ingerichte werkplekken, aparte vergaderruimtes en cappuccino en broodjes binnen handbereik. Fitnessruimtes zitten „om de hoek.”

Steenkolen

Een vaste werkplek of strikte werktijden zijn dan iets van vroeger. „Flexibiliteit is troef.” Die ontwikkeling is onomkeerbaar, betogen de trendwatchers.

Tijdens kantooruren boekt iemand zijn vakantie, kijkt hij op Funda of dat ene huis nog te koop is en bestelt hij een trui bij Wehkamp.

Maar werknemers maken het weer goed. Zo werken Blackberrygebruikers twintig dagen per jaar meer dan anderen zonder daarvoor extra betaald te krijgen, blijkt uit onderzoek. Bakas en Van der Woude denken dat dit ook geldt voor gebruikers van een iPhone – „of een ander mobieltje waar je ook mee kan mailen en internetten.”

Omdat mensen vanwege de technische mogelijkheden overal kunnen werken, kiezen ze zorgvuldig hun omgeving. Steden doen hun best aantrekkelijk te zijn voor deze ‘nomaden’. Zo is in de Duitse stad Essen al een stilgelegd mijnencomplex nieuw leven ingeblazen. Design- en it-bedrijven, een kunstzinnige boekbinderij en een advocatenkantoor zitten nu op plekken waar mijnwerkers vroeger steenkolen naar boven takelden. „De ondernemers genieten van deze plek waar verval en vernieuwing, industrie en cultuur samenkomen.”

Wie wat van zijn carrière wil maken, is op internet te vinden, stellen de auteurs. Netwerken als Twitter en LinkedIn hebben de toekomst. En het is niet belangrijk daarop aanwezig te zijn, het is ook zaak weloverwogen een online-identiteit neer te zetten. Een andere megatrend die Bakas signaleert, is de zoektocht naar zingeving en andere ethiek. „Jongeren willen zinvol werk doen en werk dat ze als zinloos ervaren, vermijden ze.”

Toewijding aan de organisatie maakt plaats voor iets anders. Persoonlijke groei en ontwikkeling worden meer en meer de drijvende kracht achter werk.

Saamhorigheid

Mensen werken korter bij een baas, worden vaker tijdelijk ingehuurd. „De saamhorigheid zal ver te zoeken zijn, evenals het gevoel van werken aan één doel.”

Werk wordt minder persoonlijk, terwijl de doelen die bereikt dienen te worden hoger worden. Dat staat dan weer in „groot contrast” met de zingeving die mensen willen bereiken in hun werk. Terwijl eigen verantwoordelijkheid hoog in het vaandel staat bij bedrijven, krijgen werknemers niet altijd de vrijheid daarnaar te handelen. Deze trend bestaat dus náást de eerste trend, waarbij werknemers veel zelf regelen en werk en privé in elkaar overlopen.

Auteurs als Judith Pauw en Jaap Peters (met ”Intensieve menshouderij”, 2004) en Joep Schrijvers (”Het wilde vlees”, 2006) besteedden aandacht aan dit fenomeen in hun boeken. Mensen worden niet ziek van werken, maar wel van de manier waarop werk is georganiseerd, stellen Pauw en Peters. „Willen bedrijven talent behouden, dan zullen ze meer moeten loslaten en werkzaamheden overlaten aan hun personeel”, besluiten Bakas en Van der Woude. „Zo niet, dan voorzien we een groeiende ontevredenheid over de organisatie van werk waardoor mensen eerder van baan wisselen en sneller als zzp’er aan de slag gaan.”

En het aantal leidinggevenden neemt af, voorzien de trendwatchers. „Het nieuwe regulerende leiderschap zal naar verwachting gekenmerkt worden door strengheid, bureaucratie, een verzotheid op media en hardwerkende mensen. Hun salarissen, toch al niet de hoogste in de financiële wereld, zullen onveranderd blijven of zelfs worden verlaagd om het publiek niet tegen hen in het harnas te jagen.”

We gaan het zien.