Een consolidatieslag in de Nederlandse levensverzekeringssector is na de beursgang van Delta Lloyd en de voorgenomen verkoop van ING’s verzekeringstak op komst. Maar waarschijnlijk niet op korte termijn en zonder buitenlandse partijen.Voor verzekeraars is schaalgrootte belangrijk. Met zes grote spelers in een, in internationaal opzicht, kleine markt is het speelveld echter vol, waarschijnlijk te vol. De ‘volwassenheid’ van de Nederlandse levensverzekeringsmarkt komt naar voren in een lage groei en beperkte winstgevendheid. Het grote aantal spelers, die een redelijk gelijk marktaandeel hebben, is de belangrijkste reden voor scherpe concurrentie.

Dit speelde de sector ook parten tijdens de kredietcrisis. Verschillende verzekeraars hebben overheidssteun ontvangen via kapitaalinjecties –ING, Aegon, SNS Reaal. Overheidsgegarandeerde obligaties (onder andere Eureko). Delta Lloyd en ASR (van Fortis) zijn de enige partijen die geen steun ontvangen, maar ASR is nu wel eigendom van de overheid. Naast de lage groei en de drukte heeft de sector te kampen met een negatief imago als gevolg van de woekerpolisaffaire. De hierdoor afgenomen belangstelling voor beleggingsverzekeringen zal de komende jaren een drukkend effect op de premies hebben. Een ander probleem voor de levensverzekeringsmarkt is de opkomst van banksparen. Sinds 2008 mogen banken producten aanbieden met dezelfde fiscale voordelen als sommige levensverzekeringsproducten. Met name spaar- en beleggingsproducten rond hypotheken zullen onder druk staan door deze nieuwe concurrentie. Een risicofactor ten slotte is de ambitie van verschillende pensioenfondsen om te groeien op de verzekeringsmarkt.

Vanaf 2005 heeft er een eerste consolidatiegolf plaatsgevonden, die echter begin vorig jaar abrupt tot stilstand kwam. Door de financiële crisis zaten alle marktspelers als het ware ‘op slot’. De meeste moedermaatschappijen van de verzekeraars hadden andere strategische prioriteiten en zagen Nederland niet als groeimarkt. Bij geen van de partijen was er de interesse of de noodzaak om verder te consolideren.

Tegelijkertijd zorgde de crisis ook voor een ommekeer bij veel verzekeraars. Nationalisaties (ASR), afsplitsingen (Delta Lloyd) en strategiewijzigingen (ING) hebben de sector weer in beweging gebracht. De kans dat er in de komende zes tot zeven jaar een ‘consolidatiefinale’ plaatsheeft is groot. Daarbij zullen er waarschijnlijk vier grote spelers overblijven. Eureko zou ASR kunnen overnemen, terwijl Delta Lloyd samengaat met Reaal Verzekeringen en Aegon zelfstandig blijft opereren.

De situatie rondom Nationale-Nederlanden is complex. In het geval van een beursgang van heel ING Insurance –het meest realistische scenario– zal ook Nationale-Nederlanden zelfstandig blijven. Bij verkoop van alle ING Insuranceonderdelen, zal Nationale-Nederlanden worden opgesplitst en apart worden verkocht aan de overige spelers.

Buitenlandse partijen zullen weinig interesse tonen voor een Nederlands avontuur. De te betalen overnamesommen zijn hoog en de markt wordt gezien als te concurrerend. De overgebleven buitenlandse spelers, Allianz en Generali, zullen de reeds vertrokken maatschappijen, AXA, Swiss Life en gedeeltelijk Aviva, waarschijnlijk volgen.

Ook zijn er redenen om aan te nemen dat deze ontwikkelingen niet al heel snel zullen plaatshebben. Ten eerste besparen alle verzekeraars sterk op de kosten waardoor de winstgevendheid op een ”stand-alone”-basis van een redelijk niveau zal zijn. Maar belangrijker nog is de politiek. Het ministerie van Financiën en De Nederlandsche Bank geven met de perikelen rond het te hard gegroeide ING in het achterhoofd de voorkeur aan een groter aantal kleinere financiële spelers op de Nederlandse markt boven enkele nationale kampioenen.

De overheidssteun zal de finale consolidatieslag waarschijnlijk niet eindeloos tegen kunnen houden, maar wel voor een paar jaar. Op het WK voetbal volgend jaar juni zal op de shirts van de Oranjespelers hoogstwaarschijnlijk nog altijd de naam prijken van een nu nog geïntegreerde bank-verzekeraar.

De auteur is werkzaam als beleggingsstrateeg bij Theodoor Gilissen Bankiers. Zijn bijdrage is geen aanbeveling of advies om effecten te kopen of te verkopen.