Een krappe kamermeerderheid is voor een generaal pardon voor asielzoekers die hier langer dan vijf jaar zijn. Daarmee is het kabinet voor het blok gezet, al is nog onduidelijk hoe het daarmee zal omgaan en wat de politieke gevolgen kunnen zijn.Tijdens de verkiezingscampagne van vorig jaar kwam Fortuyn met de gedachte van een generaal pardon. Wat dat betreft is het geheel in de geest van Pim dat minister Nawijn vorige week een dergelijk voorstel op tafel gelegd heeft en zijn partijgenoot Varela donderdag in de Tweede Kamer een motie met die strekking presenteerde. CDA, VVD en SGP zagen er niets in, de andere fracties gingen mee.

Vrijdag besluit het demissionaire kabinet over deze materie. Herben dreigde aanvankelijk de resterende LPF-ministers uit het demissionaire kabinet terug te trekken wanneer dat aan deze motie geen gehoor zou geven. Later trok hij dat dreigement weer in. Het is ook de vraag in hoeverre hij zijn ministers aan een touwtje heeft.

In het verleden zijn forse wachtlijsten ontstaan bij het afwerken van de asielprocedures. Nederland had toen de naam een makkelijk land te zijn en trok daardoor veel asielzoekers aan. Werd het verzoek afgewezen, dan ging de betrokkene in hoger beroep. Daardoor raakte het overheidsapparaat nog meer verstopt en had men als asielzoeker weer een jaar of langer respijt.

Op dit moment worden de asielaanvragen in een redelijk tempo afgewerkt. De vraag is echter hoe men met de oude gevallen moet omgaan. Voor een deel gaat het om mensen waar niets op aan te merken is en die hier al behoorlijk zijn ingeburgerd. Geen wonder dat in een aantal gevallen hun omgeving zich solidair met hen verklaart en zich verzet tegen hun uitzetting.

Daarbij moet men echter wel bedenken dat er bij iedere regeling grensgevallen zijn en er mensen buiten de boot vallen. In de motie-Varela wordt een behoorlijke kennis van het Nederlands als een van de criteria genoemd. Maar wat versta je daar precies onder en hoe toets je dat? En wat te doen wanneer de man wel voor test slaagt en zijn vrouw niet? Mag die vrouw dan toch ook blijven?

Een generaal pardon leidt ook tot schrijnende gevallen in die zin dat asielzoekers die na de (herhaalde) afwijzing van hun aanvraag vertrokken zijn, daar straks veel spijt van zullen hebben. Daarentegen worden zij die alles op alles gezet hebben om te mogen blijven (inclusief leugen en bedrog) beloond. Ook wordt niet zonder reden gevreesd voor een aanzuigende werking van een generaal pardon. Zo’n pardon betekent immers dat Nederland zijn eigen regels tijdelijk opzijzet en daardoor hun geloofwaardigheid ondermijnt.

Een dergelijke beslissing blijft niet zonder gevolgen. We waren er net in geslaagd een wat harder imago op te bouwen in de wereld van asielzoekers en mensensmokkelaars. Dat wordt dan weer onderuitgehaald.

Nu was de minister altijd al bevoegd om afgewezen asielzoekers op grond van humanitaire redenen toch een verblijfsvergunning toe te kennen. Op die manier konden schrijnende gevallen geholpen worden.

Een massale toepassing van die speciale bevoegdheid zou een vorm van oneigenlijk gebruik zijn, maar niets verhindert Nawijn daar in een aantal gevallen gebruik van te maken. Dat gebeurt in stilte en heeft daarom niet of nauwelijks de aanzuigende werking van een generaal pardon dat wordt afgekondigd.

Een CDA-motie waarin die beleidslijn werd aanbevolen, kreeg donderdag eveneens een meerderheid in de Tweede Kamer. PvdA en LPF stemden namelijk voor beide moties.

Wellicht kan deze gevoelige materie het beste doorgeschoven worden naar het nieuwe kabinet. Daarmee wordt een al te fragmentarisch beleid voorkomen.