Dr. S. D. Post geeft in zijn column Welbeschouwd aan dat hij grote moeite heeft met het programma ZIEN!. Volgens Post leer je een kind kennen in de ontmoeting, via een gesprekje en door te luisteren naar wat hij van binnenuit over zichzelf doorgeeft.We onderschrijven dit van harte. Zijn opvatting is geenszins in tegenspraak met een goed gebruik van ZIEN! Het is jammer dat het programma zo geïsoleerd beschouwd wordt.

Driestar Onderwijsadvies wil zorgvuldig omgaan met de ontwikkeling van kinderen. Basisscholen die zich abonneren op ZIEN! worden per definitie geschoold. Leerkrachten gaan tijdens deze scholing in gesprek over de sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarbij komt aan de orde dat ZIEN! geen meetlat is. Het programma geeft geen objectief waardeoordeel over de ontwikkeling van het kind. Het is slechts een wandelstok om de leerkracht te steunen in zijn rol als pedagoog.

Het is geen geheim dat veel leerkrachten het lastig vinden om voldoende inzicht te krijgen in het gedrag van kinderen. Onderwijsgevenden reageren veelal intuïtief, vanuit ervaring, op gedrag dat zich voordoet. Die intuïtie is belangrijk, maar niet altijd voldoende. ZIEN! vraagt leerkrachten om eens goed na te denken over waar ze nu eigenlijk tegen aanlopen.

Als ze dat doen aan de hand van een vijftal sociale vaardigheden en de graadmeters ”betrokkenheid” en ”welbevinden”, merken ze dat ze geholpen worden in het kijken. Gedrag dat eerst moeilijk in woorden te vangen was, wordt zo meer hanteerbaar en bespreekbaar gemaakt. Dat leidt ertoe dat een leerling niet meer ‘lastig’ is, maar dat de leerkracht begrijpt dat de leerling in bepaalde situaties onvoldoende vaardig is om goed te kunnen handelen. Een lastige leerling zit mij in de weg, een leerling met een tekort aan vaardigheden help ik graag.

ZIEN! is zeker geen orthopedagogisch programma dat ontworpen is door therapeuten. De man of vrouw voor de klas is degene die ervoor moet zorgen dat kinderen betrokken (kunnen) zijn op de lessen, en dat ze zich voldoende welbevinden om tot leren te komen. En waar de leerkracht merkt dat die voorwaarden nog niet (volledig) vervuld zijn, is een analyse naar mogelijke oorzaken zonder meer noodzakelijk, zodat hij of zij het handelen daarop kan aanpassen. Veel scholen en leerkrachten raken daarom enthousiast over de steun die het programma ZIEN! hun biedt.

Het gaat dus niet over de maakbare mens. Het gaat erom leerkrachten sterker te maken in hun pedagogische rol. ZIEN! leidt tot inzicht en tot begrijpen. Daartegen kan welbeschouwd toch niemand bezwaar hebben?

De auteurs zijn onderwijsadviseur bij Driestar Onderwijsadvies, de uitgever van ZIEN!.