„Hoger opgeleide niet minder kerkelijk”
Hoger opgeleiden zijn niet minder religieus dan lager opgeleiden. Bestaansonzekerheid en de omgeving waarin iemand opgroeit, hebben wel invloed op kerkgang.
Dat blijkt uit een onderzoek naar religiositeit in zestig landen, meldde NRC Handelsblad eind vorige week. Het onderzoek is verricht door twee Nederlandse wetenschappers: Stijn Ruiter, senior onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR), en Frank van Tubergen, hoogleraar sociologie in Utrecht.Ze gebruikten kerkbezoek als maat van religiositeit. De resultaten van het onderzoek verschijnen volgende maand in het American Journal of Sociology.
De conclusie van Ruiter en Van Tubergen weerspreekt de gangbare theorie dat mensen minder religieus worden naarmate hun opleidingsniveau stijgt. Iemand die heeft doorgeleerd, zou niets te zoeken hebben in de kerk. Europese sociologen verklaren het groeiend aantal lege kerkgebouwen uit het stijgend opleidingsniveau.
Ruiter en Van Tubergen deden onderzoek naar ”religieuze participatie” in zestig landen. Zij constateren dat het opleidingsniveau geen noemenswaardig effect heeft op kerkelijke betrokkenheid.
Wel worden mensen religieuzer als de economie tegenzit en de onzekerheid over hun bestaan groeit. In landen waar grote sociaaleconomische ongelijkheid bestaat, gaan rijken wel vaker naar de kerk. Omgekeerd verklaart dit verband tussen onzekerheid en religiositeit ook waarom de kerken in Nederland zijn leeggelopen. Als gevolg van de verzorgingsstaat bestaan er immers grote zekerheden buiten de muren van de kerk.
Oorlog
Volgens de wetenschappers zou het interessant zijn te onderzoeken welke gevolgen de huidige economische crisis heeft voor het kerkbezoek in Nederland.
Mensen blijven vaker religieus als zij in een serieus-kerkelijke omgeving opgroeien. De gemeenschappen zijn er vaak gesloten, de kinderen vliegen niet zo ver uit en blijven in de buurt wonen. Datzelfde geldt voor mensen die als kind een oorlog meemaakten. Zij blijken dertig jaar later nog vaak naar de kerk te gaan.
De Amerikaan Peter Berger bedacht de theorie dat modernisering leidt tot secularisering. Hij kwam daar later op terug. De Verenigde Staten laten zien dat een samenleving met een hoog opleidingsniveau heel religieus kan zijn.
