De woede spat van het beeldscherm. „De verhoging van de AOW-leeftijd tot 67 jaar zie ik als het sluitstuk van de teloorgang van ons sociale stelsel”, schrijft PvdA-lid E. de Waal op de website van zijn partij.„Hebben jullie dan geen enkele feeling meer met jullie achterban?” noteert een vertwijfelde E. A. Heugens.

Nogal wat mensen dreigen hun partijlidmaatschap op te zeggen, of hebben dat inmiddels gedaan. Zoals P. Rommers: „PvdA, na ruim dertig jaar lidmaatschap is het genoeg geweest. U heeft het belang van de arbeider gedurende de laatste vijftien jaar verkocht en verkwanseld. Ga vooral door, maar wel zonder mij. Succes.”

L. van Raaphorst ziet de toekomst voor de PvdA somber in: „Dit kost de partij de laatste zetels! (En terecht.)”

Gelukkig voor Bos zijn er ook PvdA-leden die begrip kunnen opbrengen voor het kabinetsbesluit om de AOW-leeftijd te verhogen van 65 naar 67 jaar.

„Je moet er toch niet aan denken dat je van je 65e tot aan je 80e bij moeder de vrouw moet gaan afwassen”, vindt J. W. Wullink.

Het bereikte AOW-akkoord stemt R. Visser tot tevredenheid: „De maatregel is onontkoombaar. Minister Suurhoff gaf bij de invoering van de AOW al aan dat de regeling bij een hogere levensverwachting moest worden aangepast. Dit alles is geheel in lijn met de gedachte van Drees. Behoud van zijn AOW op een verantwoorde manier.”

Hoewel op de website van de PvdA de negatieve reacties overheersen, vindt een ruime meerderheid van de huidige PvdA-kiezers dat de AOW-regeling moet worden aangepast.

Opiniepeiler Maurice de Hond heeft zondag onderzoek gedaan naar het AOW-besluit. Daaruit blijkt dat 36 procent van de PvdA-kiezers vindt dat de huidige AOW-regeling onveranderd moet worden doorgezet. Daartegenover staat 60 procent dat vindt dat de regeling wel mag worden veranderd.

Bijna evenveel PvdA-kiezers (57 procent) zijn het eens met de stelling dat het kabinet niet tot een andere keuze had kunnen komen: nood breekt wet.

Slechts 16 procent van de PvdA-stemmers vindt dat de verhoging moet worden teruggedraaid als SP of PVV in de volgende regering komen.

Op het laatstgehouden PvdA-congres in maart schaarde de PvdA-achterban zich bovendien achter het aanvullende coalitieakkoord, waarin verhoging van de AOW-leeftijd is opgenomen.

PvdA-Kamerlid Heijnen ziet het debat in zijn partij over de verhoging van de AOW-leeftijd met vertrouwen tegemoet, zei hij maandag op de radio. „Ik ben ervan overtuigd dat er een ruime meerderheid achter ons standpunt zal komen. Als straks blijkt dat dat niet zo is, dan zou mijn politieke intuïtie echt diep onder het vriespunt zitten. En mijn intuïtie heeft me nog zelden tot nooit in de steek gelaten.”

PvdA-partijleider Bos reageerde dinsdagmorgen in een interview met de GPD-kranten laconiek op de kritiek uit zijn achterban: „Ik kom steeds dezelfde drie tegen die de AOW-verhoging niets vinden.” En: „Veel van de onvrede en de weerstand komen doordat mensen het AOW-plan niet kennen. Met meer uitleg snappen mensen waar ze aan toe zijn.”

Dat geldt wellicht voor hen die nu nog van plan zijn om weer op de PvdA te stemmen, maar niet voor de ruim 1,2 miljoen kiezers die de partij sinds 2006 hebben verlaten.

Van de mensen die in 2006 nog op de PvdA stemden maar dat nu niet meer doen, is 70 procent tegen verhoging van de AOW-leeftijd. En 80 procent denkt dat er betere alternatieven zijn voor het kabinetsplan.

„Het terugwinnen van de verdwenen kiezers is heel moeilijk”, schrijft Maurice de Hond in een toelichting bij zijn peiling van zondag. „Zeker niet via het goed uitleggen van het regeringsvoorstel.”

De nestvlieders hebben een goed heenkomen gezocht bij de SP, die zich met verve opwerpt als verdediger van de sociaal­democratische erfenis. Op straat en op internet voert de partij, net als de PVV van Wilders, een felle campagne tegen de verhoging van de AOW-leeftijd.

Bos vindt verder vakbond FNV tegenover zich, waarvan veel bestuurders lid zijn van de PvdA. Twee PvdA-Kamerleden –Kalma en Heerts– en een aantal lokale partijkopstukken zijn ook tegen de AOW-leeftijdverhoging.

Bos moet, zoveel is zeker, de komende weken flink langer doorwerken dan anders om zijn achterban voor het AOW-plan in te nemen en om de verloren kiezers terug te winnen.