Istanbul (voorheen Constantinopel) is volgend jaar een van de drie culturele hoofdsteden van Europa. Een internationale jury had de opdracht een oude EU-lidstaat, een nieuwe lidstaat en een stad van buiten de Europese Unie te benoemen. Naast Istanbul zijn Essen (Duitsland) en Pecs (Hongarije) aangewezen.De steden krijgen vanuit Brussel gezamenlijk een budget van 1 miljoen euro. Istanbul gaat zichzelf onder het thema ”Waar de culturen elkaar treffen” presenteren als centrum van Europese kunt en cultuur. De 17 miljoen inwoners tellende stad heeft aangegeven zijn rol als brug tussen het oosten en het westen centraal te zullen stellen.

Het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel, behorend tot de oosters-orthodoxe kerken, is echter ontevreden over de rol die de christelijke kerken krijgen toebedeeld in het project. Volgens woordvoerder van het patriarchaat aartspriester Dositheos Anagnostopoulos heeft de organisatie van het project tot dusver geen contact gezocht met de kerken, omdat die geen rechtsstatus zouden hebben. Slechts een paar kerkelijke cultuurverenigingen zijn uitgenodigd mee te werken, maar ook die hebben drie maanden voordat het project van start gaat nog niet te horen gekregen welke concrete bijdrage ze moeten leveren.

Het is te weinig om een paar kerkelijke gebouwen te renoveren en enkele musea in te richten, stelt Anagnostopoulos. Cultuur komt volgens hem niet tot uiting in mooie gebouwen. „Cultuur betekent ontmoeting tussen mensen. En daarom zijn er ook kerkelijke instituten nodig als plek van ontmoeting.”

De aartspriester waarschuwt degenen die verantwoordelijk zijn voor het project dat het doel wel eens misgelopen zou kunnen worden. „Er zíjn veel kerkelijke gebouwen in Istanbul, alleen ontbreekt het aan mensen die daarbij horen. Daar moet je aan werken”, aldus Anagnostopoulos.

Volgens hem is het tekenend dat zowel de theologische faculteit en het priesterseminarie op het Griekse eiland Chalki als het orthodoxe weeshuis op het Turkse eiland Buyukada niet betrokken zijn bij het project ”culturele hoofdstad 2010”. „Dan moet men eerst de problemen die daar op de achtergrond spelen oplossen, maar daar hebben ze klaarblijkelijk geen interesse voor.”

In de vooraankondigingen over ”Istanbul culturele hoofdstad 2010” wijzen de organiserende partijen er wel op dat Istanbul eeuwenlang hoofdstad geweest is van respectievelijk het Romeinse Rijk, het Byzantijnse Rijk en het Ottomaanse Rijk en daarmee in de aandacht stond bij het christendom, het Jodendom en de islam. In de activiteiten wordt volgend jaar echter geen aandacht besteed aan de tradities van deze drie godsdiensten.