El-Baradei (in 1942 geboren in Egypte) volgde in 1997 Hans Blix op als IAEA-baas. Nu werken beide mannen samen bij de wapeninspecties in Irak, Blix als hoofd van de VN-wapeninspecteurs. Najaar 2001 werd El-Baradei voor een tweede termijn benoemd.

De Verenigde Naties richtten in 1957 het IAEA op om toezicht te houden op de ontwikkeling van atoomenergie voor vreedzame doeleinden. Onlangs werd het mandaat uitgebreid met de controle van ontwikkeling van kernwapens. Het hoofdkantoor van wat ook wel de ’internationale nucleaire waakhond’ wordt genoemd, is gevestigd in Wenen.

El-Baradei, getrouwd met een onderwijzeres en vader van twee kinderen, studeerde rechten in Caïro en internationaal recht in New York. Hij werkte vanaf 1964 bij het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken. Twintig jaar later begon hij bij het IAEA, waar hij na dertien jaar Hans Blix opvolgde. In zijn loopbaan leerde de Egyptenaar veel over het functioneren van internationale organisaties, vooral op het gebied van internationale vrede en veiligheid. Daarover gaf hij ook talloze lezingen.

De VN-Veiligheidsraad nam in 1991, na de Golfoorlog, resolutie 687 aan. Er kwam een speciaal comité, Unscom, dat in Irak chemische en biologische wapens moest opsporen en vernietigen. Volgens de resolutie mocht het IAEA Iraks kernwapenprogramma controleren en zo nodig onderdelen vernietigen of veiligstellen. Ook moest het agentschap een permanent controleplan voor Irak maken om de ontwikkeling van een nucleair programma te voorkomen.

Het bureau vestigde zich in 1994 in Irak en deed ruim 1500 inspecties, de meeste zonder waarschuwing vooraf. Vier jaar later trok het IAEA zijn personeel weer terug, uit veiligheidsoverwegingen en omdat de Iraakse autoriteiten niet echt meewerkten.

Tegen de BBC zei El-Baradei vorig najaar: „Ik vind het een gevaarlijk precedent dat je militair geweld gebruikt, elke keer dat je een land verdenkt van het ontwikkelen van massavernietigingswapens.” Zo’n aanval heeft hij steeds een „laatste optie” genoemd. De Egyptenaar is er steeds van overtuigd geweest dat Irak eieren voor zijn geld kiest, omdat het alternatief veel erger is. Ook drong hij meermalen aan op de steun van alle leden van de VN-Veiligheidsraad.

131142 feb 03