„Arminius vergt nog veel studie”
Als het gaat om de zeventiende-eeuwse Leidse theoloog Jacobus Arminius ligt er nog een groot onderzoeksterrein braak. Nodig is daarom een breed gedragen, internationale aanpak, betoogde dr. Keith D. Stanglin vrijdag in Leiden.
Het is dit jaar vier eeuwen geleden dat Arminius (1559/60-1609) overleed. In het kader daarvan had aan de Universiteit Leiden een internationaal congres plaats, met als thema ”Arminius, Arminianism, and Europe”.Dr. Stanglin (Harding University, VS) promoveerde in 2005 op de dissertatie ”Arminius on the Assurance of Salvation”. In zijn referaat merkte hij op dat het Arminiusonderzoek nog tal van gaten kent.
Een van de oorzaken daarvan, zei hij, is dat „de beginselen van het arminianisme” door zó velen worden onderschreven „dat Arminius bij niemand behoort. Buiten de Remonstrantse Broederschap, die klein van omvang is, is er geen denominatie die of seminarie dat zich voor Arminius en het onderzoek rond deze theoloog verantwoordelijk acht. De lutheranen hebben Luther, de gereformeerden Calvijn, de methodisten Wesley, en evangelicalen de Bijbel. Zelfs de stad Leiden heeft Descartes en Rembrandt.”
Toch zag Stanglin in het congres van vrijdag „tekenen van hoop.” In zijn lezing deed hij verschillende onderzoekssuggesties.
In elk geval, zei hij, wordt het hoog tijd dat al het werk van Arminius wordt geïdentificeerd én voor een breed publiek beschikbaar komt, inclusief zijn brieven en disputaties. En dat is het begin nog maar. Ook de geschriften van Arminius’ tijdgenoten –waaronder de disputaties van zijn directe collega’s Kuchlinus, Gomarus en Trelcatius– dienen beschikbaar te komen, net als belangrijke pamfletten uit die tijd, voorafgaand aan de Nationale Synode van Dordrecht (1618-1619).
Vervolgens liggen er, aldus Stanglin, nog tal van onderzoeksvragen. „Natuurlijk is er rond Arminius al veel geschreven, maar het laatste woord is eigenlijk nog nergens over gezegd.”
Naast hem sprak vrijdag nog een aantal buitenlandse onderzoekers. Zo ging prof. dr. Andreas Mühling (Trier) in op de relatie tussen Arminius en de theologen uit Herborn, met name Johannes Piscator. De (Engelstalige) referaten zijn opgenomen in het boek ”Arminius, Arminianism, and Europe” (uitg. Brill, Leiden).
Zaterdag heeft in de Leidse Lokhorstkerk een publiekscongres rond Arminius plaats, georganiseerd door onder andere de Vereniging Nederlandse Kerkgeschiedenis (VNK). Het oktobernummer van het VNK-Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis is voor een groot deel aan Arminius gewijd.
