Tijdens het zes uur durende Irak-debat in de Tweede Kamer bleek woensdag dat de PvdA geen vuist kan maken tegen het op korte termijn verschepen van de Patriots. Aan het einde van de dag werden kritische moties van PvdA en D66 verworpen, net als twee puur pacifistische moties van SP en GroenLinks.

Wel kreeg de kritische linkerflank van de Tweede Kamer de toezegging van het kabinet dat deze week nog geen beslissing zal worden genomen over een eventuele Nederlandse bijdrage aan de oorlog zelf. De Amerikanen hebben daarom gevraagd, maar het kabinet wil in elk geval de rapportage van de VN-wapeninspecteurs, vrijdagavond bij de Verenigde Naties, afwachten.

Overigens bleek dat het kabinet denkt aan het zenden van een fregat naar de Golf. Verder is het overnemen van F16-taken van de Amerikanen in Afghanistan een optie. De Amerikaanse jachtvliegtuigen kunnen dan worden ingezet boven Irak.

Het debat leidde woensdag niet alleen tot een harde botsing tussen PvdA-kamerlid Koenders en zijn CDA-collega Eurlings, maar vooral ook tussen Koenders en CDA-minister De Hoop Scheffer van Buitenlandse Zaken. Die toonde weinig begrip voor de „draai” die de PvdA heeft gemaakt en zei dat Koenders er niet in slaagde „een kromme banaan recht te praten.”

Volgens Koenders is de PvdA-lijn consistent. Fractieleider Bos reageerde vrijdag gematigd positief op het kabinetsbesluit om het Turkse verzoek om Patriots in te willigen. Volgens de PvdA had dat besluit echter pas genomen mogen worden als de NAVO het erover eens is.

Koenders noemde die opstelling „glashelder”, maar volgens D66-kamerlid De Graaf „zit er op dat glas een dikke laag mist.” LPF-leider Herben noemde zijn PvdA-collega Bos met een verwijzing naar de Duitse bondskanselier „de Nederlandse Schröder.” VVD’er Van Aartsen typeerde de botsing tussen CDA en PvdA als „een mooie vertoning.”

Na afloop van het debat zei premier Balkenende dat de botsing tussen CDA en PvdA wat hem betreft geen probleem hoeft te vormen voor de kabinetsformatie. „We hebben op een goede manier argumenten gewisseld. Ik ga ervan uit dat de PvdA nu accepteert dat er voor het kabinetsbeleid steun is in het parlement.” PvdA-leider Bos constateerde na afloop dat CDA en PvdA van mening blijven verschillen, maar dat er in de kabinetsformatie nog wel meer zaken zijn waarover de partijen het nog oneens zijn.