Het zijn twee verschillende dingen: de taak die christenen hebben bij het integratieproces van anderen enerzijds, en de vraag of ze zelf wel goed genoeg geïntegreerd zijn anderzijds. Die laatste vraag klinkt steeds vaker, en wordt ook steeds vaker van een voluit negatief antwoord voorzien.Net als islamitische scholen belemmeren reformatorische scholen de integratie van leerlingen in de samenleving, betoogde SP-Kamerlid Van Dijk vorige maand nog in de Tweede Kamer.

Volslagen onzin, noemt dr. R. Bisschop dat soort opmerkingen. Bisschop, historicus en directeur van locatie Revius van het Wartburg College in Rotterdam, is een van de hoofdsprekers op een integratiecongres dat het Platform Waarden en Normen morgen houdt.

„Orthodoxe christenen maken wezenlijk deel uit van deze cultuur”, zegt Bisschop. „Sterker: christenen nemen, door hun bijdragen aan de totstandkoming van onze cultuur, een fundamenteel andere plek in dan onze gasten en vreemdelingen van islamitische oorsprong. Als je dat niet meer beseft, krijg je van dat soort rare opmerkingen waarmee christenen en moslims op één hoop geveegd worden.”

Bloed van schapen

Ook dr. ir. J. van der Graaf, die morgen een workshop geeft op het congres, wijst op het belang van de geschiedenis. „In het geval van Nederland betekent dit dat de cultuur en de samenleving mede gestempeld zijn door het Evangelie – en ook door het humanisme, dat moeten we er wel eerlijk bij zeggen.”

Praktisch wil dat zeggen „dat ik niet aanvaard dat er een andere cultuur binnen of naast onze cultuur ontstaat”, zegt Van der Graaf. „De zondag ruil ik dus niet in voor de vrijdag. En bij het Offerfeest moet het bloed van schapen in Nederland niet over de straten vloeien.”

Toch krijgen juist ook orthodoxe christenen het verwijt dat ze een subcultuur vormen. De voormalig secretaris van de Gereformeerde Bond wijst dat verwijt af. „Ik laat me niet opsluiten in een subcultuur. Maar als je dat niet wilt, moet je wel willen waken voor de schijn van een dubbele agenda, alsof we anderen het liefst een theocratische staat willen opleggen. Dan sta je in wezen niet ver van moslims die de sharia willen invoeren. Nee, de democratische rechtsstaat is ons werkdomein. Dáár geven we als christenen getuigenis, zowel in woord als in daad.”

Stichting Gave

De taak voor christelijke kerken in de samenleving is wat Bisschop betreft duidelijk: barmhartigheid en herbergzaamheid betonen. „Laten we wel zijn: er zijn zat kerkelijke gemeenten die zich niet het lot van mensen in asielzoekerscentra aantrekken, terwijl de christelijke gemeente juist vooraan zou moeten staan.” Of Bisschop zelf asielzoekers opzoekt? „Niet bewust, nee. Wel hebben we via de stichting Gave op de jeugdvereniging wel eens contact met asielzoekers gehad. Maar wat ik hierover zeg, gaat zeker ook mijzelf aan.”

Ook Van der Graaf heeft in Nederland weinig contact met moslims –„ze wonen niet in mijn omgeving”–, maar des te meer in het buitenland. „In Israël, waar ik zo’n zestig keer ben geweest, heb ik ontzettend intensieve gesprekken gehad met moslims.”

Voor nu hebben christenen genoeg werk te doen, zegt zowel Bisschop als Van der Graaf.

De laatste: „Ik schrik me wild als ik zie hoeveel invloed het gedachtegoed van Wilders onder reformatorische mensen heeft. Daarachter zit een stuk vreemdelingenhaat dat ik absoluut niet kan delen. Kerken moeten de dialoog durven aangaan, en daarin opkomen voor het unieke karakter van het christelijk geloof.”

„Xenofobie is strijdig met het tweede grote gebod, dat van de naastenliefde”, beaamt Bisschop. Dat gebod staat, als het over vreemdelingen gaat, zeker niet op het netvlies gebrand bij veel reformatorische christenen, denkt de historicus. Stellig: „Je kunt gerust spreken van een blinde vlek en van een stuk verlegenheid.”

Maar of er daadwerkelijk verandering te verwachten valt? Bisschop: „Als je dit soort dingen niet meer als opdracht en ideaal verwoordt, ebben ze weg en is de vreemdeling voor de volgende generatie nog ongewoner dan hij nu al is.”

www.rmu.org voor meer informatie over het integratiecongres dat vrijdag in Bunnik wordt gehouden.