De strijd die zich in het Midden–Oosten voltrekt, is –weet imam Abdullah R. F. Haselhoef– geen religieus conflict. Religie wordt slechts misbruikt als dekmantel voor wat hij „een materialistisch multicultureel–etnisch drama” noemt. Hij spreekt over een strijd tussen hen „die hebben en niet willen delen”, waarmee uiteraard Israël wordt bedoeld, en hen „die niet hebben en willen verkrijgen”, hetgeen ongetwijfeld duidt op de Palestijnen. De beschuldiging is helder. De tranen, die hier worden geplengd, komen mij dan ook voor krokodillentranen te zijn. Ik zal mij nader verklaren.

Durban
Tijdens de antiracismeconferentie in Durban –voor de duidelijkheid: deze vond plaats vóór 11 september– stuurde de imam een artikel naar krantenredacties, waarin hij betoogde dat zionisme racisme is en waarin hij pleitte voor de opheffing van de Joodse staat. Aan het artikel werd door het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) na 11 september breder ruchtbaarheid gegeven. Met name na de dienst in de Utrechtse Dom, waaraan ook de heer Haselhoef deelnam. De redenering achter het artikel werd als antisemitisch bestempeld. In het artikel voert de imam uitdrukkelijk de islamitische claim op Jeruzalem op. Letterlijk: „Ook is Jeruzalem de stad waarvan de profeet Mohammed zijn hemelreis begon. Gedurende deze nacht heeft hij met alle voorafgaande profeten gebeden in de moskee Al–Aksa.”

Ik ga nu verder niet in op de vraag in het of en hoe vrijheid van godsdienst gegarandeerd was gedurende de 1124 jaar van „islamitische overheersing.” Verschillende Joodse en christelijke heiligdommen werden omgebouwd tot moskeeën, zegt CIDI. Waar het mij vooral om gaat is dat Haselhoef in zijn anti–Israëlische optie aan religieuze gevoelens en opvattingen de vrije loop laat. Daarom wantrouw ik zijn tranen. Antisemitisme op zich heeft bovendien al een vaak diep religieuze verankering.

Argeloos
De argeloze lezer van Haselhoefs opinieartikel wordt op het verkeerde been gezet. Maar wie een beetje zijn kranten leest en de media volgt, weet ook hoe naïef de redenering is. Terwijl dagelijks de islam in beeld is in berichtgeving en commentaar over de terreur, die vandaag de wereld in de ban heeft, met als diepste achtergrond het Midden–Oostenconflict, doet de imam het voorkomen alsof de islam er niets mee heeft uit te staan.

Zeker, ook ik ben van overtuiging dat de terreur niet algemeen wordt ondersteund vanuit de islamitische wereld. Maar er zijn vloeiende grenzen van begrip vóór en vergoelijking vàn de terreur naar (stilzwijgende) legitimering ervan. De ”heilige oorlog” is breder aan de orde dan de imam voor waar wil houden. Kijk naar Indonesië. Heeft de vervolging van christenen op Ambon ook niet een religieuze achtergrond? En wanneer eerst werd gedacht dat hiervoor uitsluitend fundamentalistische islamieten verantwoordelijk waren, komt nu de harde waarheid boven tafel: in de huidige wereldcrisis sluiten ook ”gematigde” moslims zich aan bij de ”heilige oorlog”, die men vanuit de koran afleest en die men door Allah gelegitimeerd acht.

Prof. dr. J. A. B. Jongeneel, de missioloog uit Utrecht, herinnerde dezer dagen niet ten onrechte aan het feit, dat de islam in strijd met het christendom is ontstaan. Daarvan draagt de geschiedenis in Noord–Afrika en het Midden–Oosten de sporen. Die sporen zijn ook vandaag in het geding dat zich in het Midden Oosten voltrekt, breed en diep aanwezig. Ze komen ook nu nog openbaar in het Arabisch nationalisme. Daarom is het misleidend dit conflict louter op de noemer van „een economische politieke strijd” te schrijven.

Kern
De kernkwestie –en dan bedoel ik nu allereerst het Midden–Oostenconflict– is dat Jeruzalem voor de islam de ”heilige stad” is. Daarom zijn religie en politiek in het Midden–Oosten niet van elkaar te scheiden. Alles is politiek in het Midden–Oosten, ook religie. De islam heeft religieus gestempelde politieke aspiraties met betrekking tot Jeruzalem en daarmee op het land. Wat was en is er eerst: het politieke ei of de religieuze kip? Ik kan het niet anders zien dan dat de zo uitdrukkelijk gedane uitspraak van Haselhoef, dat de staat Israël moet worden opgeheven, tegen die achtergrond moet worden geplaatst.

En als dan het Midden–Oostenconflict de achtergrond vormt van de oorlog, die vandaag woedt, dan houd ik ook daarin rekening met die diep religieuze achtergrond.

Ten overvloede wil ik stellen, dat ook ik hartstochtelijk verlang naar vrede in het Midden–Oosten. Maar wel vrede, die in overeenstemming is met gerechtigheid, naar twee kanten welteverstaan. Als het voor Haselhoef overeenkomstig de gerechtigheid is dat de staat Israël wordt opgeheven, heeft de imam zich in het geding om vrede wel helemaal buiten spel gezet. Zijn tranen zijn dan krokodillentranen. Als hij zo’n uitspraak niet publiekelijk terugneemt, moet hij er zich niet over verwonderen dat wat hij verder opmerkt ten aanzien van de geheimzinnige, niet eerder vertoonde oorlog, die nu wereldwijd woedt, ook met enig wantrouwen wordt waargenomen. In elk geval door mij.

n.a.v.De auteur is studiesecretaris van de Gereformeerde Bond.