Het boek is te zien op een tentoonstelling in de openbare bibliotheek in Dordrecht van zeldzame publicaties van en over Franse protestanten. Zo’n twintig antieke boeken, uitgestald naast een vitrine met flessen Calvijnjenever van de Dordtse distilleerderij Rutte en Zn., vertellen de bewogen geschiedenis van de hugenoten – van vervolging en geweld, maar ook van de verspreiding van het Evangelie ondanks censuur.Eigenaar van de boekencollectie was de hervormde predikant ds. Johan Willem Roobol (1895-1978). Hij was geïnteresseerd in het Franse protestantisme en verzamelde oude drukken op dit gebied. Toen ds. Roobol in 1978 overleed, liet hij zijn bibliotheek van ongeveer honderd titels en een geldbedrag na aan de Stichting Verenigde Openbare Bibliotheken in zijn geboorteplaats Dordrecht. De predikant stelde daarbij de voorwaarde dat de stichting de collectie zou onderhouden en uitbreiden met literatuur op het gebied van het Franse wijsgerige protestantisme uit de periode 1520-1800.

Inmiddels bevat de collectie Roobol bijna 400 theologische, kerkhistorische en filosofische publicaties. De boeken zijn geschreven in het Latijn en in het Frans, en veel zijn in het Nederlands vertaald.

Tot de revolutie van 1789 tolereerde het rooms-katholieke Frankrijk het protestantisme zelden. De meeste oude drukken verschenen daarom clandestien in het buitenland.

Sommige zijn uitgegeven met fictieve namen van plaatsen, drukkers en auteurs. Zo zou een biografie van de protestantse leider Gaspard de Coligny zijn uitgebracht bij Pierre Marteau in Keulen, terwijl het in werkelijkheid om een Nederlandse druk ging.

In een van de vitrines in de Dordtse bieb ligt een boek met de titel: ”De heiligheid van de kerk van Rome en de onbeschaamdheid van de calvinisten”. Tot de Franse Revolutie gebruikten rooms-katholieken meestal de woorden ”religion prétendue réformée” (zogenaamde gereformeerde religie) om daarmee de protestanten aan te duiden. Predikanten waren „die heren van de zogenaamde gereformeerde godsdienst.”

De rooms-katholiek Louis Maimbourg schreef in de zeventiende eeuw een geschiedenis van het calvinisme, waarin hij beweerde dat de Franse protestanten niet alleen ketters maar ook rebellen waren. De bekende Rotterdamse filosoof en hugenoot Pierre Bayle schreef een weerwoord.

Plaatje

De meeste protestantse boeken ademen soberheid uit. Veel tekst, af en toe een plaatje. In 1684 verscheen bij de Amsterdamse uitgever Jacobus Bouman een samenstelling van werken van diverse auteurs –onder wie Pierre du Moulin en Simon Simonides– over het heilig avondmaal. Op de afbeelding ”Danck-zegging na het H. avontmael” is een man met een harp te zien. Uit zijn mond komt een tekstwolkje, met de woorden uit Psalm 103: „Looft den Heere mijne Ziele.”

De expositie van zeldzame publicaties van en over hugenoten uit de collectie Roobol is tot 3 oktober te zien in de Openbare Bibliotheek Dordrecht, Groenmarkt 153 in Dordrecht. Openingstijden: dinsdag tot en met donderdag van 12.00 tot 20.00 uur, vrijdag van 10.00 tot 18.00 uur en zaterdag van 10.00 tot 15.00 uur. Meer informatie: bibliotheekdordrecht.nl.