Het lijkt wel een oud echtpaar, schreef een commentator van de Frankfurter Allgemeine na het verkiezingsduel afgelopen zondag tussen de christendemocratische kanselier Angela Merkel en haar sociaaldemocratische uitdager en vicekanselier Frank-Walter Steinmeier.Geen slechte benaming voor een ‘verstandshuwelijk’, zoals een coalitie tussen de twee grote Duitse volkspartijen, de SPD en de Unie van CDU en CSU ook wel wordt genoemd. Slechts een keer eerder regeerden beide partijen samen de bondsrepubliek. Drie jaar lang, eind jaren zestig. Algemeen geldt een grote coalitie als noodoplossing omdat een duidelijke richting ontbreekt.

Maar de grote coalitie heeft de afgelopen vier jaar toch een aantal moeilijke kwesties aangepakt waarvoor een brede consensus belangrijk was, zoals een grondige hervorming van de gezondheidszorg, een wettelijke basis voor de medische wilsverklaring, de uitbouw van de kinderopvang en de invoering van 14 maanden oudergeld.

De economische crisis eiste voor een slagvaardige aanpak vooral eensgezindheid bij de regering-Merkel. Banken redden, noodkredieten verlenen aan grote autobedrijven en werknemers ondersteunen die massaal in deeltijd moesten gaan werken, daarin voorzag geen partijprogramma.

Het bestrijden van de crisis is alomtegenwoordig, ook als verkiezingsthema. Dat maakt de verkiezingsstrijd saai. Elkaar daarbij in de haren vliegen kunnen de SPD en de Unie niet.

Ondanks dat Steinmeier in de peilingen hopeloos op achterstand staat, vermijdt hij de directe confrontatie met Merkel. Voor Steinmeier geldt: sympathieke vent en ook competent als minister van Buitenlandse Zaken, maar iemand die voorop gaat in de strijd, een leider, nee.

Een van de weinige duidelijke strijdpunten is kernenergie. Steinmeier wil, zeer tegen de zin van FDP en Merkel, vasthouden aan de uitstap uit de kernenergie, zoals in een vorig kabinet besloten.

Voor Merkel geldt dat ze tot nu toe op de zogenaamde ‘kanselierbonus’ kan rekenen. Als gezicht van een competente regering kan ze het succes voor haar partij claimen. De peilingen, waarin de Unie met twaalf procent voorsprong riant leidt, geven Merkel gelijk. Dus kan Merkel zich op de vlakte houden.

Het liefst regeert Merkel verder met de liberale FDP van Guido Westerwelle, de natuurlijke bondgenoot van de Unie. Bij Merkel lijkt echter de passie te ontbreken om hiervoor echt te vechten. ‘Wil ze weg’, vragen commentatoren zich af. Tot voor kort hadden FDP en de Unie nog een comfortabele meerderheid in de prognoses. Het grootste succes wat het linkse kamp kan halen is ‘zwart-geel’, zoals de coalitie van christenen en liberalen wordt genoemd, te verhinderen. Dat lijkt te lukken.

Een linkse coalitie heeft de SPD echter op voorhand uitgesloten. Met de Linken is geen politiek te maken, menen ze. De oppositiepartijen waren niet uitgenodigd door de grote partijen bij het verkiezingsduel. Misschien is dit een voorbode.

Iedere drie-partijencoalitie die mogelijk lijkt, kan op voorhand rekenen op een veto van een van de deelnemende partijen. Als twee-partijencoalitie blijft naar alle waarschijnlijkheid een voortzetting van de grote coalitie mogelijk. Wie weet houdt het verstandshuwelijk toch nog langer stand.