Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken heeft een wet aangekondigd om meer geld in de schuldhulpverlening te investeren en gemeenten opdracht te geven om iedereen binnen vier weken hulp te bieden bij zijn schulden. Tegelijkertijd blijft het invorderingstelsel ongewijzigd, overeenkomstig de wensen van de ministers van Financiën en Justitie. Morgen spreekt de Kamercommissie van Sociale Zaken met de staatssecretaris over haar plannen.Het televisieprogramma Radar besteedde maandag aandacht aan het agressieve leenbeleid van de DSB Bank om zo veel mogelijk hoge leningen af te sluiten bij mensen die dat eigenlijk niet kunnen betalen. De bank voert daarna een agressief invorderingsbeleid met afgedwongen cessie (verkoop van het recht op loon) van het grootste deel van hun inkomen, zonder rekening te houden met de beslagvrije voet van 90 procent van de bijstandnorm. Radar spreekt schande van de praktijken van DSB Bank.

Maar de wetgever heeft vorig jaar aan de Belastingdienst vergelijkbare bevoegdheden gegeven. Die mag bankbeslag leggen tot de maximale roodstand van iemands bankrekening. Dus als de DSB Bank iemand dwingt om van zijn netto inkomen van 1600 euro maandelijks 1300 euro te cederen (bij voorbaat te verkopen) aan de bank, dan kan daarbovenop de Belastingdienst nog eens bankbeslag leggen op de resterende 300 euro, plus nog eens 1000 euro of meer tot de maximale roodstand.

Werkgever

Dit soort situaties kom ik tegen bij intakes voor de voedselbank. De afgelopen tijd heb ik meermalen meegemaakt dat ook de Belastingdienst bij loonbeslag de beslagvrije voet niet in acht nam.

Laatst had ik het geval dat de werkgever zo tevreden was over een werkneemster, dat die het gehele bedrag zonder schroom meteen betaalde aan de Belastingdienst en daarna maandelijks 200 euro ging inhouden op het loon van de werkneemster. Kort daarna kwam er een volgende deurwaarder, die zonder inachtneming van de beslagvrije voet loonbeslag legde. De werkgever was weer zo coulant. Diezelfde deurwaarder kwam daarop met een volgende vordering.

Toen ik hiertegen protesteerde en terugboeking eiste van het te veel ingevorderde bedrag, kreeg ik te horen dat mevrouw bij het betekenen (aanbieden) van het vonnis tegelijkertijd een formulier had ontvangen waarop zij haar gegevens betreffende loon, huur, zorgpremie had moeten invullen. Maar dat had ze uit kwaadheid niet gedaan. Nu meende de deurwaarder gerechtigd te zijn beslag te mogen leggen op het volle loon.

Ik heb deze deurwaarder een analyse toegestuurd van de financiële situatie en aangekondigd dat de vrouw niet meer dan 10 euro per maand zou betalen aan deze vordering van 4500 euro, tot de schuld aan haar werkgever was afbetaald. Deze deurwaarder heeft dit geaccepteerd. Hij was bang dat ik anders wettelijke schuldsanering voor haar zou aanvragen, waarbij hij uiteindelijk veel minder zou kunnen ontvangen.

Maar stel dat iemand geen wettelijke schuldsanering kan aanvragen, moeten we hem of haar dan maar laten verpauperen? Bij de voedselbank kom ik herhaaldelijk zulke gevallen tegen.

Symptoombestrijding

Het is prachtig dat mevrouw Klijnsma 50 miljoen euro per jaar extra wil investeren in verbetering van de schuldhulpverlening, maar ik beschouw dat als symptoombestrijding. Het is dweilen met de kraan open als niet gelijktijdig het invorderingsrecht gereviseerd wordt.

De Belastingdienst zegt haar invorderingsbeleid af te stemmen op de gemeentelijke schuldhulpverlening, maar dat betekent dat mensen via een omweg gedwongen worden om te voldoen aan de bureaucratische regeltjes van de gemeentelijke kredietbanken (GKB). Uit wetenschappelijk onderzoek is echter gebleken dat 50 tot 70 procent van de hulpbehoevenden niet door de GKB bereikt wordt. Stel dat dit percentage tot 40 procent daalt door de investeringen van de staatssecretaris, moeten we dan de rest maar laten verpauperen, omdat Financiën en Justitie niet bereid zijn om het probleem integraal aan te pakken?

De auteur is diaken sociale hulpverlening van een evangelische gemeente in Eindhoven.