Voor de SPD komt een succes als geroepen. Toch kan een goede uitslag de sociaaldemocraten hinderen in de verkiezingsstrijd voor de Bondsdag, het Duitse parlement, op 27 september.De sociaaldemocraten van uitdager Frank-Walter Steinmeijer staan er vier weken voor de Bondsdagverkiezingen belabberd voor. Alles wijst erop dat de SPD onder leiding van de huidige minister van Buitenlandse Zaken op 27 september een naoorlogs dieptepunt bereikt. In de peilingen komt de partij al maanden niet boven de 23 procent uit. In de geschiedenis van de Bondsrepubliek haalden de sociaaldemocraten altijd 29 procent of meer van de stemmen.

Een succesje kan de partij van Steinmeijer dus goed gebruiken. En dat dient zich zaterdag aan. In twee van de drie deelstaten boekt de partij naar verwachting een bescheiden winst, terwijl de grote politieke tegenstrever CDU in alle deelstaten –soms fors– moet inleveren.

Zowel in de voormalige Oost-Duitse deelstaten Thüringen en Saksen als in het westelijke Saarland vormden de christendemocraten tot nu toe verreweg de grootste partij. In Thüringen regeerde de christendemocraat Dieter Althaus de afgelopen vijf jaar met absolute meerderheid, de Saarlander Peter Müller zelfs al tien jaar.

De alleenheerschappij verliezen Althaus en Müller na morgen in ieder geval, en misschien zelfs meer. Alleen in Saksen zal de pas aangetreden minister-president Stanislaw Tillich probleemlos verder kunnen regeren.

In Saarland is Oskar Lafontaine de grote man. Lafontaine was van 1985 tot 1998 al minister-president van Saarland voor de SPD. Als minister van Financiën in de eerste rood-groene coalitie raakte hij in conflict met toenmalig kanselier Gerhard Schröder, waarna hij zich in 2005 aansloot bij de nieuwe partij Die Linke.

Nu kan Lafontaine als lijsttrekker van Die Linke, een alliantie van ontevreden SPD-leden en oud-communisten uit het oosten, vanuit het niets rekenen op 15 tot 20 procent.

En ook in Thüringen, waar de christendemocraat Althaus als een soort vader regeert, zijn er plotseling weer perspectieven voor de SPD. Mede doordat Althaus bij een skiongeval ernstig gewond raakte en werd veroordeeld voor dood door schuld van een 41-jarige vrouw en moeder van vier kinderen. De juist vanwege zijn gezinsvriendelijke politiek zo populaire Althaus is sindsdien niet meer zo onaantastbaar.

In Thüringen is de SPD de derde partij, achter Die Linke. De positie van de ex-communisten is vooral in de oostelijke deelstaten stevig verankerd en zij kunnen in Thüringen op ongeveer een kwart van de stemmen rekenen.

Mocht het tij morgen een beetje meezitten, dan is de SPD in de gelukkige situatie om zowel in Saksen als in Thüringen de CDU-regering af te lossen, samen met Die Linke en de Groenen.

Maar een rol als juniorpartij onder een minister-presidentschap van Die Linke, zoals in Thüringen mogelijk, sluit de rode volkspartij vooralsnog categorisch uit.

Frank-Walter Steinmeijer gaf deze week echter wel zijn fiat voor een mogelijke rood-rood-groene coalitie in Saarland. Daarmee zorgt hij voor een ommekeer in de top van de SPD, waar samenwerking in het oude westen met de voormalige communisten tot nu toe taboe was.

Een jaar geleden nog mislukte in Hessen de vorming van een rood-rood-groene regering onder Andrea Ypsilanti jammerlijk, nadat de SPD die optie voor de verkiezingen eigenlijk op voorhand had uitgesloten. Bij de nieuw uitgeschreven verkiezingen werden de sociaaldemocraten toen weggevaagd.

Steinmeijer hoopte daarom gelijk het gras voor de voeten van de CDU en de liberalen weg te maaien door te benadrukken dat deze constellatie op nationaal niveau is uitgesloten. Erg overtuigend is dat niet. Waarom kan op nationaal niveau niet wat op deelstaatniveau wel kan, zeker nu Die Linke landelijk is geaccepteerd?

Steinmeijer echter weet ook dat CDU en FDP met de eenvoudige kreet ”vrijheid in plaats van socialisme” , verwijzend naar het communistische verleden van Die Linke, al vaker een doeltreffende verkiezingsslogan in handen hadden.

En zo doolt het ‘spook van Ypsilanti’ weer rond, zo meende de Süddeutsche Zeitung deze week. Dat spook zou Steinmeijer wel eens het laatste initiatief uit handen kunnen slaan in de strijd om de belangrijkste verkiezing, die van over vier weken.

En dat is wel het laatste wat Steinmeijer kan gebruiken, want tot nu toe is hij er niet in geslaagd een thema te vinden waarmee hij het de huidige kanselier Merkel moeilijk kan maken.