Verhoogde activiteit bij kerncentrale Noord-Korea
Amerikaanse inlichtingendiensten hebben de hele maand januari verhoogde activiteit waargenomen bij de Noord-Koreaanse kerncentrale in Yongbyon, die erop zou kunnen wijzen dat het land zich opmaakt om kernwapens te gaan fabriceren. Dat zeiden Amerikaanse functionarissen onder beding van anonimiteit.
Spionagesatellieten hebben vrachtwagens waargenomen die mogelijk lading hebben ingenomen bij een opslagplaats van afgewerkte brandstofstaven. Als alle 8000 staven die daar liggen worden opgewerkt, heeft Noord-Korea voldoende plutonium voor vijf kernbommen. Het is echter niet zeker dat er staven worden geladen en als dat wel gebeurt is nog niet gezegd dat zij worden opgewerkt, aldus de bronnen.
Andere waarnemingen -mensen, rook, het sneeuwvrij maken van wegen- wijzen eveneens op verhoogde activiteit in en rond de centrale. Onverwacht komt dit niet: toen Noord-Korea zich op 10 januari terugtrok uit het non-proliferatieverdrag, heeft het aangekondigd de centrale weer in gebruik te zullen nemen. Toch zou verhoogde activiteit een nieuwe escalatie betekenen van het conflict, dat in oktober rees. Toen zou Noord-Korea de VS hebben bekend zijn nucleaire programma te hebben hervat.
Witte-Huiswoordvoerder Ari Fleischer wilde geen commentaar geven op de berichten, maar waarschuwde Pyongyang voor een volgende „provocerende stap” die Noord-Korea „nog verder zal isoleren” van de internationale gemeenschap.
De New York Times zei vrijdag dat analisten van de inlichtingendienst hebben berekend dat Noord-Korea eind maart in staat kan zijn plutonium te maken. Eén functionaris zei niet te geloven dat het zo snel zal gaan, omdat de centrale eerst weer helemaal opnieuw moet worden opgestart.
Het hoofd van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA), Mohamed al-Baradei, is ervan overtuigd dat Noord-Korea binnen een halfjaar over een aanzienlijke hoeveelheid plutonium kan beschikken. Hij zei dat er ook activiteit is waargenomen bij de opwerkingsfabriek in Yongbyon en sprak van „een ernstig probleem, een zaak van grote zorg voor ons allen.”
Al-Baradei zei vrijdag dat het IAEA waarschijnlijk op 12 februari een buitengewone bestuursvergadering houdt over de problemen rond Noord-Korea. Enkele van de 35 lidstaten die in de raad zijn vertegenwoordigd zijn het niet met de datum eens, maar al-Baradei zei dat hij zal aandringen op de 12e. „Ik denk dat het belangrijk is dat we bijeenkomen”, zei hij.
De bijeenkomst is belangrijk omdat de raad niet anders zal kunnen concluderen dan dat Noord-Korea zich niet heeft gehouden aan zijn internationale verplichting om zich te onthouden van kernwapenonderzoek en het IAEA daar controle op te laten uitoefenen. De conclusie wordt dan doorgegeven aan de VN-Veiligheidsraad, die uiteindelijk tot sancties kan overgaan.
Al-Baradei zei dat hij de raad van bestuur al een rapport heeft doen toekomen waarin hij tot de slotsom komt dat Noord-Korea in gebreke is gebleven. „Het is dus zaak dat de raad die conclusie bekrachtigt”, zei hij. De bestuursvergadering had eigenlijk al op 3 februari zullen plaatsvinden, maar werd op verzoek van Zuid-Korea uitgesteld om de diplomatie meer kans te geven.
De Noord-Koreaanse ambassadeur in Moskou, Pak Ui Chun, heeft vrijdag gezegd dat Pyongyang de bijeenkomst zal negeren. Hij beschuldigde het IAEA ervan de VS te dienen, meldden Russische media.
De Noord-Koreaanse ambassadeur in China, Choe Jin Su, heeft vrijdag nog eens benadrukt dat Pyongyang niet zal accepteren dat de VS het conflict „internationaliseren.” Volgens Choe schuilt er achter de pogingen van Washington om andere landen bij het conflict te betrekken de „sinistere bedoeling” om zijn eigen verantwoordelijkheid te ontlopen en internationale druk op Noord-Korea te creëren. „Het zijn de VS die de soevereiniteit van Noord-Korea en zijn bestaansrecht bedreigen. Alleen de VS zijn verantwoordelijk voor het wegnemen van die dreiging”, aldus Choe. Noord-Korea stelt zich op het standpunt dat de regering-Bush een nucleaire overeenkomst die Pyongyang met de regering-Clinton had gesloten, eenzijdig heeft opgezegd.
Choe herhaalde de eis van Noord-Korea dat Washington met Pyongyang een formeel niet-aanvalsverdrag sluit. De Amerikaanse regering is slechts bereid een minder vergaande garantie af te geven.