Dat is de kern van het compromis dat de christelijke fracties in de Tweede Kamer donderdag hebben bereikt met de VVD. CDA, ChristenUnie en SGP zullen nu voor de nieuwe wet op het onderwijstoezicht stemmen.

Vooral de VVD hechtte aan een breder draagvlak voor deze wet dan alleen de coalitie. Het liberale kamerlid Cornielje was dan ook bereid gedeeltelijk tegemoet te komen aan de wensen van de christelijke fracties. Die keerden zich in eerste instantie tegen de wet omdat ze vonden dat de Onderwijsinspectie op grond van artikel 23 van de Grondwet, dat handelt over de vrijheid van onderwijs, niets mag zeggen over de kwaliteit van de onderwijsinstelling. Het gaat daarbij om zaken zoals de schoolpedagogiek, de kwaliteit van methodes en de didactiek van leerkrachten.

Op dit moment mag de inspectie formeel alleen kijken naar de zogeheten deugdelijkheidseisen, zoals de aanwezigheid van bepaalde documenten en de naleving van formele regels over lessentabellen en lestijden.

De christelijke fracties hadden van meet af aan geen problemen met evaluatie door de school zelf of door groepen scholen onderling.

In het compromis wordt dit het uitgangspunt van de wet. In ruil daarvoor moeten de christelijke partijen accepteren dat scholen die geen of onvoldoende werk maken van hun kwaliteitsbeleid, op dit punt alsnog met controle door de inspectie te maken krijgen. Ook mag de inspectie steekproefsgewijs controleren of de kwaliteitstoetsing door de instellingen van voldoende niveau is. Op die manier houdt de inspectie de eindverantwoordelijkheid over de kwaliteitscontrole.

Toejuichen
Minister Hermans van Onderwijs toonde zich donderdagavond, tijdens de voortzetting van het debat over de wet die de nieuwe taken voor de onderwijsinspectie regelt, enthousiast over het bereikte compromis. „Onderlinge visitaties op het gebied van kwaliteit zijn alleen maar toe te juichen", aldus de bewindsman. Anderzijds mag volgens hem de rol van de inspectie niet marginaal zijn. „Ook als uit alle rapporten van de scholen zelf blijkt dat ze ‘negens’ behalen, mag de inspectie ter controle een breinaald in de cake steken."

Ook de fractie van GroenLinks staat sympathiek tegenover het wijzigingsvoorstel, zo bleek donderdagavond uit de woorden van het kamerlid Rabbae. Daarmee is een meerderheid voor. PvdA en D66 reageerden donderdag afhoudend. Zij zien niet in wat er nieuw is aan het compromis omdat de zelfevaluatie als mogelijkheid reeds in de wet stond.

Voorwaarden
Als voorwaarde voor hun steun stellen de christelijke partijen wel als eis dat de minister bepaalt welke aspecten van kwaliteit de inspectie mag beoordelen. Desgewenst kan de Kamer de minister aanwijzingen geven.

De christelijke partijen eisen ook dat er een beroepsmogelijkheid komt bij de bestuursrechter als inspectie en school een conflict hebben. Hermans vindt de burgerrechter daarvoor beter geschikt. Over dit technische detail stuurt de bewindsman nog een brief naar de Kamer. Dinsdag vindt de stemming plaats.