„Een cruciaal besluit”, meent advocaat Walter Römelingh uit Den Haag. „Bij het eerste verhoor moet een verdachte een keuze maken tussen praten en zwijgen. Als er eenmaal een bekentenis is afgelegd, wordt een verdachte bij intrekking daarvan niet meer geloofd.”„Dus voor je die keus maakt, is het heel belangrijk dat een verdachte eerst met zijn advocaat kan overleggen”, benadrukt Römelingh. „Anders is het recht op een eerlijk proces en het recht op een goeie verdediging nog slechts een illusie.”

De inzet bij de Hoge Raad lag echter hoger. Gevraagd was om ook bij het politieverhoor een advocaat toe te laten. Römelingh en een aantal collega’s deden daarbij een beroep op een arrest van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens. Dit hof oordeelde volgens hen in de zaak-Salduz, waarbij een 17-jarige Turkse jongen werd beschuldigd van deelname aan een onwettige demonstratie van de PKK, dat de verdachte geen eerlijk proces had gehad, omdat hij verklaringen bij de politie had afgelegd zonder zijn raadsman. Die verklaringen waren gebruikt in de bewijsvoering van die zaak.

De Hoge Raad wil niet zo ver gaan. Het hoogste rechtsorgaan van Nederland besloot vrijdag dan ook dat advocaten niet hoeven te worden toegelaten bij het verhoor van hun cliënt.

De Hoge Raad vindt dat in het arrest van het Europese hof niet gelezen kan worden dat de advocaat het politieverhoor moet kunnen bijwonen. Wel volgt er volgens de Hoge Raad uit die uitspraak dat de verdachte de gelegenheid moet worden geboden om voorafgaand aan de eerste ondervraging door de politie met een raadsman te overleggen.

Advocaat Römelingh is alles overziend verheugd over de uitspraak van de Hoge Raad, maar teleurgesteld in het tempo van het hoogste rechtscollege. „Het heeft wel erg lang geduurd voordat deze uitspraak er kwam”, aldus de raadsman. „Het Europese hof heeft dergelijke uitspraken tien en twintig jaar geleden ook al gedaan. De Hoge Raad heeft twintig jaar liggen slapen.”

De advocaat ziet het arrest van gisteren als een belangrijk keerpunt in Nederland. Het is volgens hem nu belangrijk dat alle verdachten ervan op de hoogte raken dat ze voor het eerste politieverhoor met een advocaat mogen overleggen.

„Soms vraagt de politie voor een verhoor of verdachten af willen zien van hun recht op een advocaat. Dan denkt een cliënt dat hij toch niets te verbergen heeft en stemt daarmee in. Als er dan tijdens zo’n verhoor dingen scheef lopen, die voorkomen hadden kunnen worden als er met een advocaat was gepraat, zijn die vaak niet meer recht te zetten.”

Terughoudend

Eén ding stoort advocaat Römelingh nog heel erg. De adviseur van de Hoge Raad had in zijn advies gezet dat de Hoge Raad de uitspraak van het Europese hof „terughoudend” moest interpreteren. Daarmee bedoelde hij volgens de advocaat dat het rechtscollege niet moest instemmen met het toewijzen van advocaten bij elk politieverhoor.

De adviseur deed dit omdat hij verwachtte dat er anders veel veroordeelden om heropening van hun zaak zouden gaan vragen bij diezelfde Hoge Raad.

„Dat is een verkeerde uitspraak, waar de Hoge Raad geen afstand van heeft genomen”, zegt Römelingh. „Als er onschuldigen zijn veroordeeld, moeten ze altijd de mogelijkheid krijgen om hun zaak heropend te krijgen.”