De wereld is vol kloven. Een kloof tussen liberalen en religieuzen, tussen popmuziek en klassieke muziek, tussen Arminius en Gomarus, tussen christenen en moslims, tussen kanseltaal en de taal van de buurman. Spreken over kloven heeft een charmante kant: het schept duidelijkheid en veiligheid. Het markeert een lijn tussen ‘wij’ en ‘de anderen’. Het is een oermenselijke behoefte orde aan te brengen in een chaotische wereld van schuivende waarden en normen. Hier sta ik, en jij staat aan de andere kant. Het spreken over kloven suggereert een eenvoudig wereldbeeld van begrippen en etiketten, waarmee we orde scheppen in de chaos om ons heen. Je bent liberaal of religieus. Klassieke muziek is oké, popmuziek hoort bij de duivel. Gomarus is ‘van ons’, Arminius niet.Internetpastor Boele P. Ytsma houdt zich ook bezig met een kloof. In zijn boek ”Van de kaart. Manifest van een gepassioneerde twijfelaar” probeert hij een brug te slaan tussen orthodoxie en vrijzinnigheid. Ytsma, ooit Bijbelgetrouw evangelisch christen, verloor zijn zekerheden in een diepe geloofscrisis. Uit die crisis kwam hij tevoorschijn als een gepassioneerde twijfelaar, die nu probeert de werelden van Andries Knevel en Klaas Hendrikse te verbinden – beiden schreven een nawoord in zijn boek.

Het boek gaat over twijfelen. En dan niet de twijfel over de aanschaf van een nieuwe cv-ketel, of twijfel aan een schepping in zes dagen of twijfel aan jezelf, maar om een diepe, existentiële twijfel aan de waarheden waarmee je bent opgegroeid. Een delicaat onderwerp, dat in orthodoxe kerken niet zo makkelijk bespreekbaar is.

Ytsma laat zien dat zo’n twijfel niet iets is waar je voor kiest. Het is een sfeer, een wereld waar je in verzeild raakt. Ongewild en ongedacht kom je erin terecht. Het is geen kwaadaardigheid, geen opzet of plan, maar een lot.

Dit boek is vooral interessant omdat twijfelen in de orthodox-bevindelijk geloofstraditie oude papieren heeft. Het gaat dan vooral om de twijfel aan de eigen zielenstaat voor God: hoor ik er wel bij?

Juist orthodox-bevindelijken hebben altijd beseft dat ‘objectief’ geloof geen geloof is, maar dat het gaat om de ervaring van het hart. De waarheid krijg je niet op een dienblaadje aangereikt, maar is resultante van een zoektocht, een persoonlijke strijd.

Ytsma wil aandacht vragen voor de postmoderne twijfel die ook in de kerk doordringt. Tijdens het lezen vroeg ik me af hoe het zit met deze postmoderne twijfel in orthodox-bevindelijke kerken. Komt die daar ook voor? En zo ja, in welke vorm? Loopt er een stippellijn van de klassieke piëtistische twijfel aan de eigen zielenstaat naar de postmoderne twijfel, de twijfel aan „de Kathedraal van Zeker Weten” (Ytsma)? Kan het zijn dat die twee soorten twijfel soms in elkaar overvloeien? Of is de ‘kloof’ tussen de orthodox-bevindelijke kerken en de wereld zo groot dat ook deze twee soorten twijfel van geheel andere orde zijn?

Misschien zijn sommige kloven wel kleiner dan we graag zouden willen.

Reageren aan scribent? beeldenstorm@refdag.nl.