Met name de meeste kleinere partners voelen er helemaal niets voor om naast de voorzitter van de Europese Commissie iemand aan te stellen, waarschijnlijk een oud-premier, die gedurende een aantal jaren fungeert als voorzitter van de Europese Raad, het forum waarin de regeringsleiders de hoofdlijnen van het beleid ontwikkelen. Zij zijn bang dat de grote landen de dienst zullen gaan uitmaken en beoordelen de beoogde opzet als onwerkbaar en ondemocratisch.

De Conventie, met afgevaardigden uit de EU-instellingen en uit de huidige en toe te treden lidstaten, bereidt ingrijpende bestuurlijke hervormingen voor. Zij moet halverwege 2003 haar blauwdruk voor een Europese grondwet presenteren. Daarna zijn de regeringen aan zet. Die nemen uiteindelijk de beslissingen. Daarbij is unanimiteit vereist.

Maandag en vandaag wijdde de denktank, die opereert onder aanvoering van de Franse oud-president Giscard d’Estaing, een overlegronde aan de institutionele aspecten. Daarbij waren de schijnwerpers vooral gericht op het compromis dat president Chirac en bondskanselier Schröder vorige week bereikten over een duovoorzitterschap.

De Beneluxlanden hadden een dag eerder al een gezamenlijke verklaring uitgegeven waarin zij zich verzetten tegen de nieuwe baan die Parijs en Berlijn willen creëren. Die voorziet in een soort president van het verenigd Europa, die naar de buitenwereld toe het gezicht en het aanspreekpunt van de Unie vormt.

De Nederlandse regering wordt in de Conventie vertegenwoordigd door oud-staatssecretaris en voormalig europarlementariër De Vries. Hij tekende scherp protest aan en benadrukte dat deze kwestie voor Den Haag zeer zwaar weegt. „Het is van essentiële betekenis dat de gelijkwaardigheid van alle lidstaten wordt gerespecteerd”, aldus de VVD’er. Hij kreeg een luid applaus voor zijn bijdrage aan de discussie.

De Vries pleitte voor handhaving van het huidige systeem, waarin het voorzitterschap van de gemeenschap per halfjaar wisselt onder de lidstaten. Hij acht die benadering een steun voor het verbreden van het draagvlak van de EU. Momenteel, gedurende de eerste helft van 2003, is Griekenland aan de beurt om alle werkzaamheden in goede banen te leiden.

Al met al tekent zich een stevige botsing af tussen de grote en de kleine landen. Het Verenigd Koninkrijk en Spanje steunen het voorstel van Frankrijk en Duitsland. De Britse afgevaardigde in de Conventie, Hain, duidde het aan als „een welkome bijdrage aan het debat over de toekomst van Europa.” „Het roulerende voorzitterschap is te ingewikkeld en beperkt de rol van de EU op het wereldtoneel”, zo verklaarde hij.

De kleine landen geven de voorkeur aan een sterke positie voor de Europese Commissie. Zij menen dat bij dat orgaan hun belangen het best zijn gewaarborgd.