Tijdens de top van de regeringsleiders in Brussel van de afgelopen twee dagen bleek geen overeenstemming haalbaar over de aanvankelijk bedoelde opzet. De Britten vinden dat die de weg opent voor een onaanvaardbare inbreuk op hun eigen bevoegdheden.Premier Balkenende is blij dat zij in ieder geval niet volledig zijn afgehaakt bij dit dossier. „Dit mag je als winst aanmerken”, concludeerde hij gistermiddag. Hij sprak van „een enorme stap voorwaarts op weg naar een nieuwe financiële architectuur.”

Londen is geen tegenstander van meer coördinatie, maar het wil niets weten van de mogelijkheid dat het in bepaalde situaties vanuit de Unie gedwongen kan worden om met begrotingsgeld een bank te hulp te schieten. Daarom ligt nu vast dat de zeggenschap van de afzonderlijke lidstaten over hun overheidsbudget onaangetast dient te blijven.

„Een verbetering van de controle is ook in het belang van Groot-Brittannië”, verklaarde premier Brown op de EU-vergadering. Daaraan voegde hij toe: „Maar het lijkt me volstrekt gerechtvaardigd dat beslissingen met invloed op de belastingmiddelen toebehoren aan elk van de regeringen.”

Een groep van experts, met daarin onder andere voormalig minister van Financiën Ruding, heeft voorgesteld drie Europese instanties in het leven te roepen om, in samenwerking met de nationale autoriteiten, toe te zien op de gang van zaken bij respectievelijk de banken, de verzekeraars en de effectenhandel. Zij zouden in actie moeten komen als bij grensoverschrijdend opererende concerns de toezichthouders van de afzonderlijke landen niet erin slagen eensgezind op te treden, zoals het geval was toen Fortis in problemen raakte.

Voorts bepleiten de deskundigen de oprichting van een Risicoraad. Die krijgt als taak tijdig alarm te slaan als er problemen opdoemen die de stabiliteit van het financiële systeem bedreigen. Daarbij wordt geopperd om die te laten functioneren onder de regie van president Trichet van de Europese Centrale Bank. Het VK stemt wel in met een dergelijk college, maar wijst als land dat niet deelneemt aan de gemeenschappelijke munt een hoofdrol voor de hoogste baas van de ECB af.

De Europese Commissie heeft de aanbevelingen overgenomen. Voorzitter Barroso riep vorige maand bij de bekendmaking daarvan de 27 lidstaten op moed te tonen. „Het is nu of nooit”, benadrukte hij. Gisteren liet de Duitse bondskanselier Merkel zich in soortgelijke bewoordingen uit: „Laten we nu de juiste lessen trekken uit de crisis.”

Er liggen overigens nog geen uitgewerkte wetsvoorstellen van de Commissie op tafel. Die volgen in het najaar.