Een aantal gemeenten heeft al te kennen gegeven op basis van de boekhoudingen bij bouwbedrijven schadeclaims te willen indienen. De VNG wil hier een bemiddelende rol in spelen, zo laat de vereniging weten. Het openbaar ministerie onderzoekt momenteel of bouwbedrijven vervolgd kunnen worden op basis van informatie uit de schaduwboekhouding van bouwbedrijf Koop Tjuchem. Deze drie mappen vormden de aanleiding voor de bouwfraude-affaire.

Overigens kunnen gemeenten en andere opdrachtgevers vanaf donderdag terecht op de website van de NRC (www.nrc.nl). De krant is in het bezit van een kopie van de schaduwboekhouding van Koop Tjuchem en heeft de gegevens gerubriceerd en op internet gezet. Volgens de krant staan er in totaal 3445 aanbestedingen in de boekhouding vermeld ter waarde van bijna 3 miljard euro.

In een schaduwboekhouding noteerden bouwbedrijven illegale werkverdelingsafspraken die met ’concurrenten’ waren gemaakt. Volgens de enquêtecommissie zijn daarbij de prijzen verhoogd en zijn de opdrachtgevers, vaak de overheid, benadeeld. Aan de praktijk van illegale afspraken is een jaar geleden, toen de commotie erover ontstond, een einde gekomen.

In de op internet verschenen versie van de boekhouding staan 22 projecten bij bedrijven, rond de 110 bouwprojecten in opdracht van gemeenten en ongeveer 120 in opdracht van hogere overheden zoals waterschappen of ministeries. Dat is niet de complete lijst van werken want alleen al voor gemeenten gaat het om 1896 voor een bedrag van 1,9 miljard gulden en in opdracht van Rijkswaterstaat om 522 werken voor in totaal 2,4 miljard gulden.

Een opvallende opdracht was bijvoorbeeld de bouw in 1998 van een drinkwaterproductiebedrijf in het Limburgse Heel voor ruim 35 miljoen gulden. NBM Amstelland en nog eens vijf ondernemingen zijn daarbij vermeld als deelnemers aan het vooroverleg. Uiteindelijk kreeg Koop volgens de boekhouding 150.000 gulden uitgekeerd maar staat niet opgeschreven hoeveel de totale uitkering of ophoging was. Als bijzonderheid staat nog vermeld dat Koop deelde in het vooroverleg in de opzet maar later niet meedeed aan de officiële aanbesteding.

Voor de gemeente Amsterdam staan 21 projecten in de internetversie opgeschreven uiteenlopend van het vernieuwen van bruggen tot het aanleggen van straten. De uitkeringen of ophogingen variëren in hoogte. In een enkel geval komt daar nog eens „wijn voor 400 gulden per persoon” bij.