„Na het extreem zwakke eerste kwartaal zal de economie in de rest van het jaar veel minder sterk verslechteren”, aldus ECB-president Jean-Claude Trichet donderdag na afloop van de maandelijkse rentevergadering van de ECB. „We verwachten positieve kwartaalcijfers vanaf de tweede helft van 2010.”De ECB-president was voor de korte termijn somberder dan enige tijd geleden, maar ziet op termijn lichtpuntjes.

De positieve signalen over de wereldeconomie kwamen gisteren zowel uit de eurozone als de Verenigde Staten. In de eurolanden verkochten de detailhandelaren in april voor het eerst in vijf maanden weer wat meer dan in de voorgaande maand. In de VS was het aantal mensen dat een werkloosheidsuitkering aanvroeg vorige week lager dan een week eerder en nam de productiviteit per werknemer in het eerste kwartaal toe.

De ECB besloot gisteren echter niet het herstel van de economie verder aan te jagen door de rente nog eens te verlagen. De bank hield het belangrijkste rentetarief in de eurozone zoals verwacht onveranderd op 1 procent. De rente in de eurozone is door de ECB sinds oktober vorig jaar in zeven stappen teruggebracht van 4,25 procent naar 1 procent, het laagste niveau sinds de invoering van de euro in 1999.

De lage rente moet er uiteindelijk voor zorgen dat het goedkoper wordt voor burgers en bedrijven om geld te lenen, zodat zij met hun bestedingen de economie kunnen stimuleren. Hier is echter nog niet veel van terechtgekomen. Banken baseren de rente op hun leningen, zoals hypotheken, veel meer op de hoogte van de rente die ze aan spaarders betalen. Zolang die relatief hoog blijft, zal de rente op leningen niet veel dalen.

Om banken toch te stimuleren meer geld uit te lenen heeft de ECB de ongebruikelijke beslissing genomen om direct schulden op te kopen van commerciële banken. Het gaat daarbij om zogenoemde pandbrieven, obligaties die door een onderpand worden gedekt. De ECB gaat vanaf volgende maand verspreid over de hele eurozone voor 60 miljard euro van deze schuldpapieren overnemen.

De bedoeling is dat de banken het extra geld dat hierdoor beschikbaar komt gaan uitlenen, zodat er meer geld in de Europese economie beschikbaar komt voor consumptie en investeringen.

„Dat is een verstandig besluit”, aldus ING-econoom Martin van Vliet. „Banken kunnen zo makkelijker voor een langere periode geld aantrekken, dat helpt in de kredietverlening.

Het heeft ook een positief effect op het vertrouwen in de financiële markten. Of 60 miljard genoeg is, moet nog blijken. Maar alleen de aankondiging van het plan had vorige maand al een heel positief effect op de markt voor pandbrieven, die door de financiële crisis helemaal was stilgevallen.”

De rente blijft volgens Van Vliet en vele andere analisten de komende tijd op 1 procent staan. „Trichet noemt dat niveau passend, dus reken er maar op dat het volgende maand hetzelfde zal zijn. Maar hij houdt de deur op een kier, als het herstel tegenvalt kan de rente nog verder omlaag.”