”Institutie” Calvijn nu ook in modern Frans
De ”Institutie” van Johannes Calvijn is beschikbaar in actueel, modern Frans. De uitgave werd donderdag in Dordrecht aangeboden aan de voorzitter van de Waalse kerken, pasteur Brady, door A. van Velzen, van het Nederlands Comité d’Entraide Chrétienne Réformée.
Afgezien van een (cultureel) ontwikkelde minderheid, zijn Fransen –zelfs studenten theologie– niet in staat om Calvijn in Oudfrans te lezen, zo stelde Van Velzen. „De grammatica, de syntaxis en het Franse vocabulaire zijn sinds de tijd van Calvijn radicaal veranderd, in tegenstelling tot de Engelse taal.”Met het oog op het Calvijngedenkjaar was het volgens hem van essentieel belang te zorgen voor een vertaling van de ”Institutie” in modern Frans. Dat was tot op de dag van vandaag niet gebeurd. „Het doel van deze vertaling is om het de gemiddelde Franse lezer voor het eerst mogelijk te maken in zijn eigen taal toegang te krijgen tot Calvijn.”
In 1955 maakten Jean Cadier en Pierre Marcel een herziene uitgave van de ”Institutie”, uitgegeven door Labor & Fides. Zij benoemden de taal als ‘gemoderniseerd Frans’. Deze versie bracht in feite ondergeschikte wijzigingen aan in de woordenschat en de interpunctie, maar was allesbehalve een nieuwe vertaling. In de zomer van 2007 was het duidelijk dat de bestaande ”Institutie”, destijds uitgegeven in drie delen, tegen 2009 zou zijn uitverkocht. Daarop werd de beslissing genomen om, in plaats van een herdruk te maken van de bestaande uitgave, een nieuwe vertaling te maken en uit te geven in één deel.
De twee vertalers waren Paul Wells, hoogleraar in systematische theologie aan de vrije gereformeerde theologische faculteit in Aix-en-Provence, en Marie de Védrines, onder meer betrokken bij het redigeren en uitgeven van ”La Revue Réformée”. De nieuwe uitgave gebruikt de editie van Cadier/Marcel als basistekst en vergelijkt die zowel met de originele Franse tekst (Benoîteditie) als met de Latijnse tekst.
De nieuwe uitgave zoekt vooral naar een dynamisch equivalent om Calvijns gedachtegang voor de lezers zichtbaar te maken, boven het maken van een letterlijke vertaling. Het gaat erom om de ”Institutie” weer in handen van de Fransen te geven, waar zij ook vandaan komt. Van Velzen: „Deze nieuwe versie van de ”Institutie” is van primair belang voor de Franssprekende wereld. Ook kan deze uitstekend dienen voor niet-Fransen die Calvijn willen bestuderen, als een inleidende stap naar de Oudfranse tekst van Calvijn.”
Het boek werd aangeboden aan pasteur M. Brady, voorzitter van de Réunion Wallonne, de aparte classis binnen de Protestantse Kerk in Nederland waarin de Waalse kerken zijn verenigd. Brady studeerde zelf ook in Aix-en-Provence. Van Velzen: „U zult begrijpen dat er ons veel aan gelegen is deze editie in handen te zien van de leden van uw kerken. Daarom zou ik het zeer op prijs stellen indien u ons de eer wilt gunnen om dit exemplaar in ontvangst te nemen als een broederlijke geste van uw broeders en zusters in Frankrijk.”