Wat zegt u? Dat u niet weet wie Jan Smit uit Volendam is? Dan heeft u wat gemist. Jan is een van de beroemdste zangers van ons land. Hij zingt liederen in het genre ”Heb je even voor mij, maak wat tijd voor me vrij” en andere verheven poëzie. Weliswaar zijn er duizenden Nederlandse jonge mannen die net zo goed kunnen zingen als Jan maar hij heeft toevallig een leuke snoet, komt uit dat gezellige vissersdorp, is een jongen uit het volk en zingt teksten die helemaal nergens over gaan.Zie daar cruciale ingrediënten om in Holland een ster te worden. De Italianen hadden Pavarotti maar wij hebben Jan Smit.

Hij mag dan een gewone vent zijn van eenvoudige komaf maar dankzij zijn stormachtige carrière is hij in korte tijd binnengelopen. Ontelbare optredens op radio en televisie en op volksfeesten in binnen- en buitenland zorgen ervoor dat het geld net zo hard naar zijn bankrekening stroomt als het water van het IJsselmeer door de Afsluitdijk naar de Noordzee. En zoals u weet, trouwt geld met geld.

Jan heeft een jaar of wat geleden een miljonairsdochter aan de haak geslagen met wie hij een villa heeft betrokken in zijn geboortedorp. Een datum om in het huwelijksbootje te stappen was al in aantocht. Heel Volendam zag ernaar uit. Het zou een dag worden om nooit te vergeten. Volk en vaderland zouden er getuige van zijn.

Maar helaas, het feest gaat niet door. Vorige week doken er plotseling beelden op waaruit bleek dat de aanstaande bruid van Jan met een bekende voetballer had lopen flikflooien in een parkeergarage. Het vissersdorp was in complete verwarring. Had de miljonairsdochter zomaar hun wereldberoemde zanger bedrogen? De straat waarin het paar woont, was van de ene op de andere dag veranderd in een trekpleister voor ramptoeristen.

Wellicht hoopten fans beelden te aanschouwen van Jan die met de mattenklopper zijn aanstaande achterna rent. Ook de paparazzi hadden zich in groten getale verzameld en de inktkoelies van onze roddelbladen liepen kwispelstaartend rond. Deze week hoefden ze de inhoud van hun blaadjes eens niet uit de duim te zuigen.

Maar de mattenklopper bleef aan het haakje. Niet de bruid in spe maar de bruidegom was de boosdoener. Jan bleek niet van andere vrouwen te kunnen afblijven. Al eerder kwam zijn vriendin aan de weet dat hij een avontuurtje had gehad. Dat had ze hem toen grootmoedig vergeven.

Maar de laatste tijd gonsden geruchten door Volendam dat Jan het hield met een getrouwde dame uit het dorp. Yolanthe –want zo heet zijn aanstaande– raakte hiervan ook op de hoogte en confronteerde hem ermee.

En toen kwam het hoge woord eruit. Jan was inderdaad hoteldebotel van een Volendamse. Dit keer kon hij op geen enkel mededogen rekenen. Ze trok de stekker uit de relatie en pakte haar koffers. Het nieuws sloeg in als een bom. Niet alleen in Volendam, maar ook in de rest van Nederland.

Niemand minder dan premier Balkenende liet in een reactie op vragen van verslaggevers weten dat hem de scheiding van onze volkszanger en zijn Yolanthe bijzonder speet. Ook journalisten uit omringende landen trokken met volle bepakking naar Volendam. Hier werd geschiedenis geschreven.

De serieuze bladen in ons land zaten wel een beetje met de affaire in de maag. Dat De Telegraaf groot zou uitpakken, was te voorzien. Die verwees tijdelijk de andere ramp en tegenspoed naar de binnenzijde om dagenlang vanaf de voorpagina het laatste nieuws uit Volendam op te dissen.

Halverwege de hype stond Yolanthe zelfs paginagroot afgebeeld, met alleen het hoognodige bedekt. De argeloze lezer dacht in eerste instantie wellicht dat ze in deze uitdagende toestand op de dijk van het dorp was aangetroffen op zoek naar een nieuwe minnaar, maar uit nadere informatie bleek dat de redactie wakker Nederland er alleen maar op wilde wijzen dat ze weer vrijgezel was. Tja, je moet in deze barre economische tijden toch iets doen om de verkoop van losse nummers op te krikken.

De meer serieuze kranten namen gelukkig niet hun toevlucht tot zulke rare kunstgrepen, maar zaten wel met de handen in het haar. Om nu alles aan de concurrentie over te laten, dat was ook nogal wat. Tot ze uit hun ongemakkelijke positie werden verlost toen de beelden van Yolanthe uit de parkeergarage opdoken. Was dat niet in strijd met de wet op de privacy? En hoe waren die beelden bij de media terechtgekomen? Voer uiteraard voor kritische journalisten, die op die manier de hele affaire in geuren en kleuren konden beschrijven.

U ziet dat u heel wat heeft gemist maar dankzij dit stukje bent u weer helemaal bij. Belachelijk, hoor ik u denken. Oftewel: Hoe klein kan nieuws zijn? En toch is er een reden om de ontwikkelingen in Volendam met belangstelling te volgen.

Het is een dorp met een conservatieve moraal, weliswaar anders van karakter dan orthodox-protestantse vissersplaatsen als Spakenburg en Urk maar tot op bepaalde hoogte ermee vergelijkbaar. Zeker, er wordt ook in Volendam volop overspel gepleegd en gescheiden. Maar de dorpelingen vinden dat het eigenlijk niet zo zou moeten zijn. Niet voor niets vertelde Jan Smit enkele jaren geleden aan een journalist: „Als wij gaan trouwen, dan is dat hopelijk voor de rest van mijn leven.” Zo was hij opgevoed en zo hoorde dat.

Het dorp staat nu voor een lastig dilemma. Het moet kiezen tussen hun aanbeden boegbeeld en de eeuwenoude moraal waarin bedrog als hoogst verwerpelijk geldt. Hoe die keuze uitvalt, is nog moeilijk te bezien. Je moet de thermometer wel heel erg diep in het dorp steken om dat te achterhalen.

Maar als ik een voorspelling zou moeten doen, vrees ik dat de moraal de verliezer wordt. Dan heeft de moderniteit alweer enkele vierkante kilometers veroverd.