Kamerlid Duyvendak wil dat de liberalisering van de energiemarkt wordt stopgezet, nu uit onderzoek van de Technische Universiteit Delft blijkt dat de leveringszekerheid in het geding kan komen, de verwachte prijsdaling uitblijft en het milieu er niet op vooruitgaat. Volgens Duyvendak moet de Tweede Kamer zo snel mogelijk een fundamenteel debat voeren over de voor- en nadelen van het vrijmaken van de energiemarkt. In de tussentijd moet de liberalisering worden stopgezet.

Milieudefensie wil nog een stapje verder gaan en de liberalisering terugdraaien, liet de vereniging maandag weten. De overheid zou weer een grotere vinger in de pap moeten krijgen om verspilling en onnodige milieuvervuiling te voorkomen.

Drie onderzoekers van de Technische Universiteit Delft presenteerden hun bevindingen maandag aan de Tweede-Kamerfracties, het ministerie van Economische Zaken en verschillende marktpartijen. Volgens T. van Eck, H. Rödel en A. Verkooijen heeft de liberalisering van de energiemarkt zoals die nu wordt doorgevoerd niet het gewenste effect.

De energiemarkt is de afgelopen jaren voor een groot deel vrijgegeven. Hierdoor is wel concurrentie ontstaan, maar de gevolgen voor de prijzen, het milieu en de leveringszekerheid voldoen niet aan de verwachtingen, menen de onderzoekers na een uitvoerige analyse van alle beschikbare informatie.

De prijsstijging zou kunnen oplopen tot tientallen procenten voor energieverbruik in de piekuren. Dit komt onder andere doordat de aanbieders meer kosten moeten maken, bijvoorbeeld doordat zij verkoopafdelingen en extra informatiseringssystemen moeten inrichten, maar ook doordat nieuwe aanbieders het volle pond van hun investeringen nog moeten afschrijven.

Ook van milieuwinst is geen sprake. De afgelopen jaren heeft het inefficiënte gebruik van de centrales al geleid tot meer milieuvervuiling dan er is bespaard met de productie van duurzame energie. Het is schering en inslag dat centrales met een laag rendement hun productie in de piekuren verhogen, terwijl een naburige centrale die veel efficiënter draait met overcapaciteit blijft zitten.

„De vraag varieert heel sterk van moment tot moment. Nu iedereen voor zichzelf bezig is, gaan bedrijven met een overschot of een tekort dit zelf opvangen, terwijl de buurman dit misschien wel veel efficiënter kan”, legt Van Eck uit.

Bij kolen is het rendement gemiddeld 40 procent, bij gas 52. Dit houdt in dat er voor 100 eenheden brandstof die een centrale ingaan, er 40 respectievelijk 52 eenheden stroom uitkomen. Door de warmte te gebruiken die hierbij vrijkomt, is volgens de onderzoekers nog heel wat te winnen. Deze zogeheten warmtekrachtkoppeling is ook nog eens vriendelijk voor het milieu.

Het Rijk stimuleert het gebruik van warmte al, maar de import van goedkopere, maar vaak vieze energie uit het buitenland zit dit in de weg. Dit kan in de toekomst veranderen als Nederland extra moet gaan betalen voor deze vuile stroom, wegens de Kyoto-afspraken.

De onderzoekers zetten verder grote vraagtekens bij de leveringszekerheid. Nu is er genoeg elektriciteit omdat Nederland massaal importeert. Dit brengt risico’s met zich mee, temeer omdat het vooral gebeurt met kortlopende contracten. Als de buitenlandse leveranciers het laten afweten heeft Nederland een reserve van hooguit ongeveer 7 procent, terwijl 20 tot 30 procent nodig is voor leveringszekerheid, aldus de onderzoekers. Zij werken nu aan concrete voorstellen voor verbetering.

Maandagmiddag zei een woordvoerster van DTe dat de toezichthouder voor de energiesector onderzoek gaat doen naar de betrouwbaarheid van de stroomlevering in Nederland. Staatssecretaris Wijn van Economische Zaken had daartoe een verzoek ingediend. Dit in reactie op een bericht in NRC Handelsblad, waarin wordt gemeld dat de stroomlevering door Eneco gevaar loopt. Eneco, het derde stroombedrijf in Nederland, heeft die conclusie van de hand gewezen.