„Het EP fungeert als motor van het eenwordingsproces”, stelde Hans-Gert Pöttering in zijn afscheidstoespraak als voorzitter van deze EU-instelling vast. In de voorbije periode van vijf jaar liep het debat over de aanpassingen in de spelregels van de Unie, bedoeld om slagvaardiger te kunnen opereren, als een rode draad door de agenda. Een grote meerderheid van de volksvertegenwoordigers ijverde voor het realiseren van de genoemde plannen. Maar op diverse momenten kregen zij forse tegenslagen te verwerken.Eerst lag er de ontwerpgrondwet. Die sneuvelde door een nee in 2005 van de bevolking in Frankrijk en Nederland. De gecorrigeerde versie, met de naam van de Portugese hoofdstad in de aanduiding, stuitte vorig jaar juni op een afwijzend oordeel van de Ieren. Dat zorgde andermaal voor flinke vertraging. De voorgestelde veranderingen zullen nu op z’n vroegst op 1 januari 2010 in werking treden.

De positieve uitslag van de stemming onder de senatoren in Praag betekent belangrijke voortgang op de weg daarheen. Hierna moet in Tsjechië de president nog zijn handtekening zetten. Het blijft spannend, want Klaus is persoonlijk fel tegenstander van het conceptverdrag. In Polen en Duitsland is het trouwens ook wachten op die laatste stap.

En verder zijn de ogen natuurlijk gericht op Ierland. Dat organiseert in het najaar een tweede referendum. De top van de regeringsleiders van half juni dient daarover definitief helderheid te verschaffen.

De moeizame gang van zaken rond de beoogde hervormingen geeft aan dat de burgers nog steeds niet veel enthousiasme opbrengen voor de EU. Het naar verwachting lage opkomst­percentage, begin volgende maand, onder het electoraat zal dat laatste bevestigen.

Pöttering meent dat de mensen het belang van de eenmaking niet goed beseffen, zo zei hij woensdag. Hij spoorde kranten, tv en radio aan om de betrokkenheid van hen te bevorderen. „Europa kan als project pas slagen als de media meewerken”, aldus de Duitse christendemocraat, die sinds 1979 zitting heeft in het EP en die beschikbaar is voor weer een nieuwe termijn als ‘gewoon’ lid.

Maar luistert de EU wel genoeg naar wat de burgers willen? Die vraag kwam in reactie op de toespraak van de voorzitter eveneens aan de orde. De Brit Nigel Farage, aanvoerder van de IND/DEM-fractie, waarbij de delegatie van CU en SGP is aangesloten, trok als Euroscepticus pur sang fel van leer. „Wij zijn hier de afgelopen jaren de oppositie geweest, maar u vindt dat er geen alternatieve opvatting over Europa mag zijn. Als u gelooft in democratie, zou u driemaal een nee bij een referendum niet negeren.” Waarop Pöttering repliceerde: „Dat u dit kunt zeggen, toont juist het vrije en democratische karakter van dit parlement aan.”